ADOBE ACROBAT: Elektronik belge değişimi standardı olan PDF’yi kullanarak daha kolay iletişim kurmanızı ve işbirliği yapmanızı sağlayan üründür.
AÇIK KAYNAK: “Açık Kaynak” aslında bir felsefeyi ifade eder. Açık Kaynak felsefesi, bilgiye erişimin özgür olması gerektiğini, dolayısı ile üretilmiş olan herşeyin kaynağının da açık olması gerektiğini söylemektedir.
AÇIK KAYNAKLI YAZILIMLAR: Açık Kaynak felsefesi ile oluşturulmuş yazılımlardır. Yapıları gereği bu yazılımlar büyük bir çoğunlukla ücretsizdir. Fakat profesyonel destek ve kişiye özel geliştirmeler için para talep edilir.
ADSL: İngilizce Asymmetric Digital Subscriber Line teriminin kısaltmasıdır. İnternet bağlantısı için en çok kullanılan bağlantı tekniğidir. Standart bakır telefon telleri üzerinden daha fazla veriyi ses ve görüntü iletişimini aynı anda sağlayabilen bir modem teknolojisidir. VDSL, G.SHDSL gibi benzer teknolojiler olan xDSL teknoloji ailesinin bir üyesidir.
ADSL2: İngilizce Asymmetric Digital Subscriber Line2 teriminin kısaltmasıdır. Daha yüksek veri hızlarına ulaşmayı sağlayan ve uygun santrale daha uzak mesafedeki istemcilerin de bağlanmasına izin veren ADSL standartıdır.
AĞ: Bilgisayar ağları birbirlerine bağlı bilgisayarlardan meydana gelen, bilgisayarların haberleşmeleri, bilgi ve kaynaklarını paylaşabilmeleri için oluşturulan yapılardır. En az iki bilgisayarı birbirine bağlayarak bir ağ oluşturulur.
AĞ GEÇİDİ VEYA GEÇİŞYOLU: Bir başka ağ için giriş sağlayan ağ noktasıdır.
ALAN ADI: Alan adı İnternet sitesini tanımlayan isimdir. Bir web sitesinin İnternet’teki adı ve adresidir. Bu adres olmadan bir İnternet kullanıcısı web sitesine sadece IP adresiyle ulaşabilir. Alan adları, IP adresi bilgisayarların (sunucuların/serverların) birbirini tanımasını sağlayan numara sisteminin basitleştirilmiş ve akılda kalması için kelimelerle ifade edilmiş halidir.
APPLICATION: Bkz. UYGULAMA
ANASAYFA: Bir web sitesinin başlangıç sayfasına verilen isimdir, anasayfa olarak da geçer
ARAMA MOTORU: Kişileri istedikleri bilgiye veya web sayfasına ulaştırmayı amaçlayan bilgi tarayıcı servislerdir. En yaygın arama motorları Google, MSN Live, Yahoo’dur.
ANCHOR: Bir döküman içinde belirli bir bölgeye ulaşabilmek için tanımlanır.
ANONİM DOSYA AKTARIM PROTOKOLÜ: Her İnternet kullanıcısının dosya transferi yapabileceği yerlere verilen isimdir. Kullanıcı adı olarak anonymous, şifre olarak e-posta adresinizi vererek bu alanlara erişebilirsiniz.
ANONYMOUS FTP: Bkz. ANONİM DOSYA AKTARIM PROTOKOLÜ
ARCHIE: Döküman /dosya araştırma hizmeti olan Archie, ftp sitelerinden, istediğiniz dosyaları bulabilmeniz için gerekli olan bir veritabanı araştırma aygıtıdır.
ARPANET (ADVANCED RESEARCH PROJECTS AGENCY NETWORK): 60’ların sonu 70’lerin başında Amerika Savunma Bakanlığı tarafından, olabilecek bir nükleer savaşta ayakta kalabilecek WAN projesidir. İnternet’in oluşmasındaki temel taş olarak bilinir.
ASCII (AMERICAN STANDARD CODE FOR INFORMATION INTERCHANGE): Dünya üzerinde standart olarak kabul edilen İngilizce harfleri tanımak için kullanılan bilgisayar kodları standartına verilen isimdir.
ATM: Asynchronous Transfer Mode teriminin kısaltılmasıdır. Verileri 53 byte sabit büyüklüğünde hücreler halinde ileten bir ağ tekniğidir. Veri iletimi için paket anahtarlamanın bir türü sayılabilecek bir yöntem olan hücre aktarımı (cell relay) tekniğini kullanır. Bu teknik sanal devreler oluşturarak devre anahtarlamanın avantajlarından da faydalanır.
AUTHENTICATION: Bkz. KİMLİK DENETİMİ
– B –
BACKBONE: Bkz. OMURGA
BAĞLANTI: Bir noktadan diğer bir noktaya adanmış veya anahtarlanmış iletişim yoludur.
BAĞLANTILI METİN İŞARET DİLİ: Web sayfaları oluşturmak için kullanılan işaret dilidir. Bir programlama dilinden farklı olarak HTML sadece bir web sayfasının yapısal ve görsel tasarımını tanımlar.
BANT GENİŞLİĞİ: Veri haberleşmesinde şebekeden akabilecek maksimum veri hızını belirtmede kullanılır. Ölçü birimi bps (bits per second) dir.
BANDWITH: Bkz. BANT GENİŞLİĞİ
BANNER: Web sitelerinin başlık veya üst kısmını kapsayan tasarım öğesidir. Bannerlar siteyi görsel açıdan zenginleştirmek ve ziyaretçileri de olumlu yönde yönlendirmek için kullanılır.
BAUD: Bir modemin saniyede ne kadar bit veri alışveriş yapabileceğini gösteren birimdir. Günümüzde yerini saniyedeki bit sayısı anlamına gelen bps’ye bırakmıştır.
BAYT: Elektronik ve bilgisayar bilimlerinde genellikle 8 bitlik dizilim boyunca 1 veya 0 değerlerini bünyesine alan ve kaydedilen bilgilerin türünden bağımsız bir bellek ölçüm birimidir.
BYTE: Bkz. BAYT
BBS (İLAN TAHTASI SİSTEMLERİ): Bulletin Board System teriminin kısaltmasıdır. Kullanıcının mesaj bırakabildikleri elektronik bülten tablosudur. Modem aracılığıyla bağlanılarak bilgi alışverişinde bulunan on-line sistemlerin genel adıdır. Bilgisayarlı Bilgi Servisi olarak Türkçeleştirilmiştir. Bazı BBS’ler üyelik üzerine kurulmuştur.
BITNET (Because It’s Time NETwork veya Because It’s There NETwork): İnternet’ten ayrı olarak sadece eğitim kurumlarına özel bir network. İnternet ile aralarında e-mail alışverişi mevcuttur. Bu nedenle Listserv ler her iki ağın da popüler araçlarındandır.
BİLGİSAYAR GÜVENLİĞİ: Elektronik ortamlarda verilerin veya bilgilerin saklanması ve taşınması esnasında bilgilerin bütünlüğü bozulmadan, izinsiz erişimlerden korunması için, güvenli bir bilgi işleme platformu oluşturma çabalarının tümüdür. Bunun sağlanması için duruma uygun güvenlik politikasının belirlenmesi ve uygulanması gereklidir.
BİRLEŞİK HİZMETLER SAYISAL AĞI: Eş zamanlı ses, veri ve görüntü bilgilerinin, normal koşullarda gerektirdiğinden daha az kanalla ve bant dışı sinyallerin kullanımı ile yüksek hızda iletişimi konusundaki standartlar kümesidir. Kısaca 128.000 bps hızındaki özel telefon hattı da diyebiliriz (Normal hatların hızı 56.000 – 64.000 bps dir).
BİLGİSAYAR: Belirli komut kümelerine göre programlanabilen ve önceden belirtilmiş komutları belirli bir sıra ile yüksek hızlarda çalıştırabilen makinedir.
BİT: Veri boyutunda kullanılan en küçük birimdir. Bilgisayar içinde karakterler ikilik sayı siteminde 8 haneli bir sayıyla ifade edilir. Bu sayının her bir basamağına 1 Bit denir.
BOOKMARK: Bkz. SIK KULLANILANLAR
BOUNCE: E-postanın gönderildiği adrese ulaşmayıp gönderene geri gelmesidir.
BROWSER: Bkz. WEB TARAYICI
BLOG: Blog (Web Blog), teknik bilgi gerektirmeden, kendi istedikleri konularda, kendi istedikleri şekilde yazan kullanıcıların oluşturdukları, günlüğe benzeyen web siteleridir.
– C –
CERN: İlk World Wide Web konferansı bölgesi olup Avrupa Parçacık Fiziği Laboratuvarı’dır ve WWW teknolojisinin doğuş yeri olarak kabul edilir. WWW teknolojisi üzerindeki çalışmalar ve standartların belirlenmesi artık World Wide Web Kuruluşu tarafından sürdürülmektedir (W3O, w3.org)
CHARACTER ENTITY: Standart olmayan karakterler de HTML sayfalarınız içinde yer alabilir. Böyle karakterler (veya karakter katarları) bir “&” işareti ve “;” işareti arasına yazılır.
CONNECTION: Bkz. BAĞLANTI
COOKIE: Bkz. ÇEREZ
CSS: HTML’e ek olarak metin ve format biçimlendirme alanında fazladan olanaklar sunan bir web teknolojisidir. İnternet sayfaları için genelgeçer şablonlar hazırlama olanağı verdiği gibi, bağımsız olarak harflerin stilini; yani renk, yazı tipi, büyüklük gibi özelliklerini değiştirmek için de kullanılabilir. Bu tekniğin en önemli özelliği kullanımındaki esnekliktir.
CHAT: Bkz. IRC
CLIENT: Bkz. İSTEMCİ
CLIENT SERVER MODEL: Bkz. İSTEMCİ-SUNUCU MODELİ
– Ç –
ÇEREZ: İnternet siteleri tarafından istemci bilgisayara bırakılan bir tür geçici tanımlama dosyasıdır.
ÇEVİRMELİ AĞ: Bir ağa (özel ağ veya İnternet) erişmek için bir modem ve telefon hattının kullanıldığı, telefon numarası çevrilerek erişimin sağlandığı, bir bilgisayar ağı biçimidir.
ÇOKLU ORTAM: Bilgi gösterimi için birden fazla biçim kullanan bir iletişim aracıdır. Bu biçimler arasında metin, ses, canlandırma (animasyon), video ve etkileşimlilik sayılabilir. çoklu ortam ayrıca bu tür verilerin saklanması için kullanılan araçları da tanımlamak için kullanılır.
ÇÖZÜNÜRLÜK: Bilgisayar ekrana dikey ve yatay olarak gösterilecek pixel yoğunluğudur. Çözünürlük arttıkça ekran küçülür, aynı şekilde çözünürlük küçüldükçe piksel boyutu büyür. Çözünürlük değiştiği zaman masaüstü bilgisayar ekranında simgelerin büyüklüğü de değişir. Ekran değerleri, piksel/inç cinsiyle ifade edilir ve ekran tiplerine göre 83 ila 120 piksel/inç arasındadır. Piksel/inç değeri aynı olan ekranlarda görüntü oranı da aynıdır. 1024×768 çözünürlük pek çok ekran için standarttır.
– D –
DAĞITILMIŞ VERİTABANI: Kullanıcıya tek bir veritabanı gibi gözüken fakat ayrı yerlerdeki veritabanlarından oluşan veritabanıdır.
DARPA (Defence Advanced Research Projects Agency): Askeriye tarafından kullanılmak üzere yeni teknolojiler üretmekle sorumlu A.B.D Savunma Bakanlığı Ajansı. DARPA (Daha önceden ARPA olarak bilinmekteydi) bugünkü İnternet’in geliştirilmesinde sorumluydu ve Berkeley UNIX ce TCP/IP de içeren bir çok geliştirme projesini finanse etti.
DATA PACKET: Bkz. VERİ PAKETİ
DATABASE: Bkz. VERİ TABANI
DEFINITION: Bkz. ÇÖZÜNÜRLÜK
DENEME SÜRÜMÜ: Belirli bir süre ücret ödemeden kullanılabilen deneme sürümüdür.
DIGITAL: Bkz. SAYISAL
DIAL-UP: Bkz. ÇEVİRMELİ AĞ
DISTRIBUTED DATABASE: Bkz. DAGITILMIŞ VERİTABANI
DNS: IP (İnternet Protocol) adreslerini, ad ve adrese çeviren sunucudur.IP adresi rakamlardan oluşur, ancak hatırlanması ve yazılımda çıkabilecek problemlerden dolayı bir ad ile eşleştirilir.
DOMAIN NAME: Bkz. ALAN ADI
DOSYA AKTARMA: Bir bilgisayardan başka bir bilgisayara dosya aktarma işlemidir.
DOSYA SUNUCUSU: İstemci sunucu mimarisi içinde merkezi depolama ve dosya yönetimini yapan sunuculara verilen isimdir.
DOSYA İNDİRME: İstemci sunucu mimarisindeki bir ağ üzerinden bir dosyanın istemci bilgisayarına indirilmesi işlemidir.
DOWNLOAD: Bkz. DOSYA İNDİRME
DRAG AND DROP: Bkz. SÜRÜKLE VE BIRAK
DSL: Digital Subscriber Line teriminin kısaltılmış halidir. Sıradan bakır kablolar üzerinden evlere ve ofislere yüksek bant genişliği sağlayan bir teknolojidir. ADSL, ADSL2, VDSL, G.SHDSL gibi oldukça yaygın olarak kullanılan teknolojiler, DSL teknolojisinin alt üyesidirler. xDSL olarak da adlandırılır.
– E –
E-BOOK: Bkz. E-KİTAP
E-KİTAP: Basılı kitaptan farklı olarak, elektronik ortamda kullanılmak üzere hazırlanmış olan kitaplara verilen addır.
E-FATURA: Elektronik fatura (e-fatura) şirketler arasındaki veya şirketlerle müşterileri arasındaki faturalaşma sürecinin otomasyonunu hedefleyen, kağıt fatura gönderilmesi ve alınmasını ortadan kaldırmaya yönelik bir uygulamadır.
E-POSTA GEÇİŞ NOKTASI: Elektronik mektup geçiş noktasıdır. İki veya daha fazla sayıdaki farklı bilgisayar ağı arasındaki elektronik mektup alışverişini sağlayan noktadır.
ELEKTRONİK POSTA: E-posta verilerin bir bilgisayardan diğerine bir protokol aracılığıyla taşınmasıdır. Bilgisayar ağlarının oluşturulma nedenlerinden biri, kişilerin bir yerden diğerine (hızlı ve güvenli bir şekilde) elektronik ortamda mektup gönderme ve haberleşme isteğidir. E-posta (electronic mail), bu amaçla kullanılan servislere verilen genel addır.
E-MAIL: Bkz. ELEKTRONİK POSTA
ENCRYPTION: Bkz. ŞİFRELEME
ETHERNET: Bilgisayarlar arasında ağ oluşturmaya yarayan yöntemdir.
E-TİCARET: Ticaretin elektronik ortamda yapılması kavramı elektronik ticaret ya da kısaca e-ticaret olarak adlandırılır. Mal ve hizmetlerin üretim, tanıtım, satış, sigorta, dağıtım ve ödeme işlemlerinin bilgisayar ağları üzerinden yapılmasıdır. Elektronik ticaret, ticari işlemlerden biri veya tamamının elektronik ortamda gerçekleştirilmesidir.
– F –
FACEBOOK: İnsanların arkadaşlarıyla iletişim kurmasını ve bilgi alış verişini amaçlayan bir sosyal ağ sitesidir.
FAQ: Frequently Asked Questions teriminin kısaltmasıdır. Sıkça Sorulan Sorular(SSS) manasına gelir.
FILE SERVER: Bkz. DOSYA SUNUCUSU
FİBER DAĞITICILI VERİ ARAYÜZÜ: Yüksek hızlı bir bilgisayar ağıdır, fiber optik kablo hatlarında kullanılır.
FIBER DISTRIBUTED DATA INTERFACE / FDDI: Bkz. FİBER DAĞITICILI VERİ ARAYÜZÜ
FLASH: Adobe firmasının Macromedia firmasından satın alıp çıkarmış olduğu ve gerek İnternette gezinenler gerekse de web sitesi yöneticilerinin ve grafikçilerin gözdesi olan Windows ve Mac OS işletim sistemleri üzerinde çalışabilen bir vektörel grafik programıdır.
FRAME RELAY: Verilerin çok yüksek hızlarda dijital networklar üzerinden iletilmesini sağlayan bir teknolojidir. Veriler, “Frame” olarak adlandırılan paketler halinde iletilir. Frame Relay, veri aktarımı süresince, kesintisiz ve sadece o verinin iletileceği (dedicated) bağlantılar üzerinden yapılır. Bu yüzden, ses ve normal data iletişiminde pek uygun olmadığını söyleyebiliriz. Frame Relay’de, iletilen paketler için “iletim sırasında herhangi bir anda” hata kontrolü yapılmaz. Verinin iletileceği nokta hata kontrolünden sorumludur. Bunu sonucunda, paket iletim hızları çok yüksektir ve yaklaşık 1.5-2 Mbps mertebelerine çıkabilir.
FIREWALL: Bkz. GÜVENLİK DUVARI
FREEWARE: Bkz. ÜCRETSİZ YAZILIM
– G –
GATEWAY: Bkz. AĞ GEÇİDİ VEYA GEÇİŞYOLU
G.SHDSL: Veri alma ve yükleme hızlarının birbirine eşit olduğu özel bir DSL bağlantısıdır. çoğunlukla İnternette çeşitli noktalarda bulunan sunuculara veya kullanıcılara bilgi göndermek veya web sunucusu üzerinden yayın yapmak (upload) için uygun bir çözümdür. xDSL ailesinin bir üyesidir.
GERÇEK ZAMANLI: Eylem tabanlı verilerin ve işlerin, kaydedildikten sonra toplu işler şeklinde daha sonra iletilmeleri veya işlenmelerine zıt olarak, gerçekleştikleri anda hızla iletilmesi ve işlenmesidir.
GIF: Grafik Değiştirme Biçimi anlamına gelen Graphics Interchange Formatin kısaltmasıdır ve bir sayısal resim saklama biçimidir. Kayıpsız sıkıştırma kullanır. 8-bit renge (yani 256 renge) kadar destek verir ve 1-bit’lik (yani tek renk için) saydamlık sunar. JPEG ile birlikte bilgisayar dünyasında kullanılan en yaygın resim saklama biçimlerinden biridir. Genelde grafiklerin (az renk içermeleri dolayısıyla) saklanması için kullanılır.
GÜVENLİK DUVARI: Firewall (güvenlik duvarı), birçok farklı filtreleme özelliği ile bilgisayar ve ağın gelen ve giden paketler bazında internet trafiğini kontrol altında tutar ve güvenliğini sağlar.
GOOGLE: Hali hazırda en yaygın olarak kullanılan İnternet arama motorudur.
GOPHER: Genellikle text tabanlı (düz yazı) bilgilere menüler yardımıyla kolayca ulaşılmasını sağlayan bir sistem ve bu sistemin kullandığı TCP/IPprotokolüne verilen genel addır. Bu çeşit bir menü yapısı dizin-alt dizin ilişkisine benzer. Ana menüdeki her bir madde seçildiğinde onun altında ya başka menü(ler) vardır ya da görüntülenebilir bir doküman. Bu şekilde, istenilen bilgilere menüler takip edilerek ulaşılır.
GROUPWARE: Aynı bilgiler üzerinde çalışan, aynı binada, odada veya ağ üzerinde çalışan bir grup insan için tasarlanan programlara denir.
GRAFİK KULLANICI ARAYÜZÜ: Bilgisayarlar ile kullanıcı arasındaki etkileşim için kullanılan grafik arayüzüdür.
GRAPHIC USER INTERFACE: Bkz. GRAFİK KULLANICI ARAYÜZÜ
– H –
HIT: Bir web sayfasına bir kişi tarafından ulaşılması. Belirtilen süre içinde kaç kullanıcının o sayfaya ulaştığını gösterir.
HİPER ORTAM: Metin, grafik, ses, hareketli görüntü gibi İnternet üzerinde, iletişimi mümkün olan her türlü medyayı ifade eder.
HOSTNAME: Bkz. MAKİNE ADI
HOME PAGE: Bkz. ANASAYFA
HTML (HYPER TEXT MARKUP LANGUAGE): Bkz. Bağlantılı Metin İşaret Dili
HYPERMEDIA: Bkz. HİPER ORTAM
HTML LINK: Web üzerindeki kaynakları belirtmek için kullanılan referanstır. Web üzerindeki bu kaynaklar HTML sayfası, resim, müzik ya da video gibi çoklu ortam içeriği olabilmektedir.
– I –
INFORMATION SUPERHIGHWAY: İletişim hizmetlerini, tüm İnternet, CATV, telefon, iş, eğlence, bilgi sağlayıcıları, eğitim, vs. ortamlarının birleştirilmesine olanak sağlayacak şekilde düzenleyecek Clinton/Gore yönetim planıdır.
INTERNET PROTOCOL ADDRESS: Bkz. IP ADRESİ
INTERLACED GIF: Normal bir GIF resmi HTML sayfası yüklenirken yukarıdan aşağıya doğru yüklenir. Eğer GIF veya JPEG formatındaki resminiz “Interlaced” özelliğine sahipse. HTML sayfanız yüklenirken kademe kademe, çözünürlüğü gittikçe artarak görülecektir. Böyle GIF dosyaları kullanıcıya, dosya daha hızlı yükleniyormuş hissi verir. (Aslında daha hızlı yüklenmez, sadece bir göz yanılmasına neden olurlar.) GIF’lerinizi bu formatta kaydetmeniz aynı zamanda kullanıcıya nasıl bir resmin yükleneceğini önceden bilme şansı verir.
INTRANET: Sadece belirli bir kuruluş içindeki bilgisayarları, yerel ağları (LAN) ve geniş alan ağlarını (WAN) birbirine bağlayan, çoğunlukla TCP/ IP tabanlı bir ağdır. İntranet’ler Ağ geçitleri (İng: gateways) ile diğer ağlara bağlanabilir. Temel oluşturulma amaçları, kuruluş bünyesinde bilgileri ve bilgi işlem kapasitesini paylaşmaktır.
IP ADRESİ: İnternet ya da diğer herhangi bir ağa bağlı cihazların, ağ üzerinden birbirlerine veri yollamak için kullandıkları adrestir. İnternet’e bağlanan her bilgisayara bir IP adresi atanır, diğer bilgisayarlar bu bilgisayara bu adres ile ulaşırlar. Ipv4 için IP adresleri 32 bitlik bir sayıdır. Genel gösterim olarak noktalarla birbirinden ayrılan 4 kısım sayıdan oluşur(88.255.231.112 gibi).
IPHONE: Apple’ın 9 Ocak 2007’de duyurduğu, gelişmiş müzik çalar ve İnternet bağlantısı özellikleri bulunan çok fonksiyonlu cep telefonudur.
IPTV: Şifreli, şifresiz TV kanallarının ve Depolanan Video içeriklerinin, IP (INTERNET PROTOCOL) paketlerine dönüştürülerek geniş band İnternet erişim teknolojileri üzerinden son kullanıcıya yayınlanmasıdır.
IRC: Bir çok kişinin aynı anda etkileşimli mesajlarla (aynı anda karşılıklı mesajlaşma) haberleşebildiği bir platform ve bunu sağlayan programlara verilen genel addır. IRC’de, belirli bir konuda konuşmak, tartışmak isteyen insanlar “kanal” olarak adlandırılan ve genellikle bir konusu olan alanlarda toplanırlar. Birisinin yazdığı bir mesaj, o kanaldaki herkese iletilir.
ISDN (INTEGRATED SERVICES DIGITAL NETWORK): Bkz. ISDN/ Birleşik Hizmetler Sayısal Ağı
ISP (INTERNET SERVICE PROVIDER): Bkz. INTERNET SERVİS SAĞLAYICI
– İ –
İNTERNET SERVİS SAĞLAYICI: İnternet erişimi için servis sağlayan kurumlara verilen isimdir.
İNTERNET: Veri alışverişi için dünya çapında kullanılan en büyük genel ağdır. Küçük harf ile yazılan internet, ağlar arası çalışan genel ağ anlamındadır. Büyük harfle yazılan İnternet ise en çok bilinen internetin özel adıdır.
İMZA: E-postaların ve Usenet mesajlarının sonunda yazarı hakkında bilgi içeren satırlardır.
İSTEMCİ: Bir server (sunucu) yada başka bir bilgisayar ile bağlantı kurup veri alışverişinde bulunan makinedir. Başka bir deyişle İnternet üzerindeki bir sunucuya bağlanmış olan “müşteri” makineye “istemci (client)” ismi verilir
İSTEMCİ-SUNUCU MODELİ: Birçok iletişim ağı protokolünün çalışma şeklini tanımlayan ve sunucu üzerinden bilgi alan istemcilerin oluşturduğu modeldir. Sunucular istemcilere göre çok daha güçlü özelliklere sahip bilgisayarlardır.
– J –
JAVASCRIPT: Web sayfalarında dinamik içerik sağlamak ya da kullanıcıyla iletişim kurmak için kullanılmaktadır. Ad benzerliğine karşın “Java” ile ilişkili değildir. Yaygın yanlışlardan biri JavaScript’in basitleştirilmiş Java olarak tanımlanmasıdır. Başlangıçta yalnız Netscape tarayıcıları üstünde çalışan JavaScript artık tüm yaygın ağ taraycıları tarafından desteklenmektedir.
JPEG (JOINT PHOTOGRAPHIC EXPERTS GROUP): Foto grafik görüntüleri sıkıştırmada kullanılan yaygın bir yöntem. Web tarayacılarının çoğu, resim dosyalarını görmek için standart dosya formatı olarak JPEG kabul ederler.
– K –
KABLOSUZ BAĞLANTI: “Wireles Fidelity” kelimelerinin kısaltması olup kablosuz bağlılık veya kablosuz bağlantı anlamına gelir. Wi-Fi dizüstü bilgisayarlar , PDA’lar ve diğer taşınabilir cihazların yakınlarındaki kablosuz erişim noktaları aracılığıyla yerel alan ağına bağlanabilmesini sağlar. Bağlantı, kablosuz erişim noktaları ve cihazın ortak desteklediği, IEEE 802.11 protokolüne bağlı olarak 2.4 GHz veya 5 GHz radyo frekansında gerçekleştirilir.
KABLOSUZ MODEM: Telefon şebekesine doğrudan bir kablo kullanmaksızın bağlanmayı sağlayan modem türüdür.
KİMLİK DENETİMİ (AUTHENTICATION): Belirli işlemlerin yapılabilmesi için sisteme daha önceden tanımlanmış bilgilerin doğrulanması ve kullanıcının kendisini sisteme tanıtması anlamına gelmektedir. Bunun için web ortamında kullanıcı adı ve şifreler yaygın olarak kullanılmaktadır.
KİRALIK HAT: Genel telefon şebekesinde, iki nokta (abone) arasında istenen bant genişliğinde kurulan sürekli iletişim yolu.
– L –
LAN: Yerel Ağ yüksek hızda veri transferi özelliğine sahip sunucu, kişisel bilgisayar, yazıcı gibi birimlerden oluşan bir ağ türüdür.
LEASED LINE: Bkz. KİRALIK HAT
– M –
MAIL GATEWAY: Bkz. E-POSTA GEÇİŞ NOKTASI
MAKİNE ADI: Ağ üzerindeki bir bilgisayarın tekil adıdır.
META KARAKTER: Bir bilgisayar programı için özel bir anlam ifade eden karaktertir. Örneğin HTML’de meta karakterler “&” karakteriyle başlatılır.
METACHARACTER: Bkz. META KARAKTER
METRO ETHERNET: Ethernet standartında temel alınan bir bilgisayar şebekesidir ve şirket gibi geniş alanlarda erişim şebekesi olarak tercih edilir. Ethernet temelli bir erişim şebekesinin başka bir ayrı avantajı, onun müşteri şebekesine kolayca bağlı olabilmesidir.
MIRROR SITE: Bir başka web sitesiyle aynı içeriğe sahip başka bir adreste bulunan web sitesidir.
MULTIMEDIA: Bkz. ÇOKLU ORTAM
MODEM: Bilgisayarınızın telefon hattına bağlanarak, diğer telefon hattına bağlı bilgisayar ve iletişim kurmasına yarayan araçtır.
MOSAIC: NCSA tarafından tasarlanan Macintosh, Windows ve Unix ortamlarının tümünde birden çalışabilen ilk Web tarayıcısıdır.
MP3: Sıkıştırılmış ses biçimi olan ve bu biçimde kaydedilen seslere verilen isimdir. Fraunhofer-Institute tarafından geliştirilmiştir. Sayısal hale getirilmiş sesler üzerinden insan kulağının duyamayacağı frekansların silinmesi yöntemine dayanır. Ses kalitesinde kayıp olmadan 1:12 oranına kadar sıkıştırmaya imkan tanır.
MPEG: Hareketli görüntüleri sıkıştırmaya yarayan oldukça etkili bir grafik formatıdır. Format sadece bir sonraki karedeki değişen pikselleri gözlemlediğinden sıkıştırma oranı durağan görüntülerde daha da artmaktadır. Moving Pictures Experts Group tarafından geliştirilen format PC’lerde oldukça çok kullanılmaktadır.
MSN MESSENGER: MSN, Microsoft’un İnternet tabanlı hizmetlerini yürüttüğü kurumudur. MicroSoft Network kelimelerinin kısaltılmış halidir. 2006 yılında MSN hizmetlerinin çoğu Windows Live bünyesine katılarak yeniden adlandırılmıştır.
– N –
NETIQUETTE: İnternet üzerinde uyulması gereken etik kurallarına verilen isimdir. Büyük harflerle yazmanın bağırmak manasına gelmesi, düzgün bir imla kullanılması gerekemesi gibi kurallar içerir.
NETIZEN: İnternet’i kullanan kişiler için “vatandaş” manasına gelen “citizen” kelimesinden türetilmiş bir isim (İnternet sakini).
NETWORK: Bkz. AĞ
NIC (NETWORK INTERFACE CARD): Bilgisayarın ağa bağlanıp veri alışverişinde, iletişimde bulunabilmesini sağlayan elektronik devredir.
NOTEBOOK: Batarya ya da alternatif akım ile çalışan çoğunlukla bir evrak çantasından küçük taşınabilen kişisel bilgisayarlardır.
– O –
ONLINE REKLAM: Bir pazarlama mesajını kullanıcılara iletebilmek için İnternet üzerinde yapılan reklam faaliyetleridir. Web siteleri, sosyal ağlar, arama motorları, e-postalar yaygın olarak kullanılan online reklam mecralarıdır.
OMURGA: Network üzerindeki temel geçiş yollarını (pathway) oluşturan yüksek hızlı hat ve bağlantıların oluşturduğu yapıdır.
OPEN SOURCE: Bkz. AÇIK KAYNAK.
OPEN SOURCE SOFTWARE: Bkz. AÇIK KAYNAKLI YAZILIMLAR.
– Ö –
ÖRÜMCEK: Arama motorları tarafından çokça kullanılan bu yazılımlar web sayfalarını almak ve içlerindeki metinleri okuyarak indekslemek için kullanılırlar. Örümcekler tüm sayfaları okumak ve indekslemek yerine site hakkında bilgi verecek olan belirli bir yüzdedeki sayfaları incelerler. Bu yüzde değeri için oldukça karmaşık algoritmalar kullanılırlar.
– P –
PAKET ANAHTARLAMA: Sayısal bilginin belirli protokoller uyarınca bit paketleri halinde düzenlendiği ve bu paketlerin düğümlerde hatalarının düzeltilip dinamik olarak yol atanarak anahtarlandığı bilgi iletişim sistemi.
PACKET SWITCHING: Bkz. PAKET ANAHTARLAMA
PEER-TO-PEER (P2P): 2 veya daha fazla PC arasında veri transferi için kullanılan ağ program protokolüdür. İstemci sunucu mimarisinin aksine her iki taraf arasında download ve upload işlemleri yapılabilir P2P yakın gelecekte tam anlamıyla uygulama aşmasına geçecek olup, şu an iletişim protokolleri hala geliştirilmektedir.
PC: Kişisel bilgisayar manasına gelir. Kişilerin kullanımına yönelik özel olarak tasarlanmış bilgisayar türüdür.
PDF: Dijital belge kayıtlarının uzun vadeli olarak arşivlenmesini sağlayan, imalat ve inşaat sektörleriyle jeo uzamsal endüstriler için mühendislik belgelerinin ve teknik belgelerin güvenli ve daha güvenilir alışverişine olanak tanıyan; baskıya hazır, kaliteli renkli reklamların güvenilir bir şekilde teslim edilmesini kolaylaştıran dosya biçimidir. İnternet üzerinde yaygın olarak kullanılan bu dosya biçimi okuyabilmek için Acrobat Reader programı yüklenmelidir.
PLUG-IN: Kendi başına çalışabilen bir program için, genellikle çok spesifik bir alanda duyulan gereklilik üzerine geliştirilen, programa yeni özellikler ekleyen yazılımdır. Plug-inler ana programdan bağımsız çalışamazlar.
POP3: E-posta adresinize gelen e-postalarınızı istemci bir uygulamaya alınması için kullanılan protokoldür.
PORTAL: Pek çok içeriği bir arada bulunduran web siteleri için kullanılır. İnternet portalları; Canlı haberler, söyleşi odaları, elektronik posta, alışveriş, çeşitli rehberler vb. gibi birçok bölümü aynı anda sunarlar.
PPP: İnternet protokol takımına ek olarak farklı taşıma protokolleri gerektiğinde cihazları bağlamaya yarayan protokol. “Noktadan Noktaya Bağlantı” olarakta bilinen bu tür protokoller çoğunlukla dosya paylaşım ve mesajlaşma programlarınca kullanılmaktadır.
PROTOKOL: İki bilgisayarın birbirlerine veri yollarken izledikleri biçim, veri aktarma formudur. Protokoller bilgisayara alt düzey kodlar yollayarak iki makine arasındaki iletişimi sağlar.
PSTN: (Genel aktarmalı telefon şebekesi) Dünya genelinde kullanılan devre aktarmalı telefon ağıdır. Başlangıçta sabit analog telefon şebekesi olarak kurulan bu ağ günümüzde neredeyse tamamen sayısal(dijital)dır ve sabit telefonların yanı sıra mobil telefon hatlarını da içermektedir.
– R –
REAL AUDIO: Web Tarayıcılara FM kalitesinde konuşma ve müzik dinlemek için eklenen bir programdır. Bu programı tek başına kullanabileceğiniz gibi tarayıcınıza de ekleyebilirsiniz.
REAL TIME: Bkz. GERÇEK ZAMANLI
ROBOT: Web arama bilgisini, dizin oluşturmak üzere bir arama alt yapısına veya hatalar bulmak için üzere web bölgelerine aktaran programlardır.
ROUTE: Ağ trafiğinin kaynağından hedefe ulasana kadar izlediği yol. Ayrıca bir sistem ile diğer sistem arasındaki bağlantının geçtiği yola da rota denmektedir.
ROUTER: Bkz. YÖNLENDİRİCİ
ROUTING: Bkz. YÖNELTME
RSS: Genellikle haber sağlayıcıları, bloglar ve podcastler tarafından kullanılan, yeni eklenen içeriğin kolaylıkla takip edilmesini sağlayan özel bir XML dosya formatıdır. Kullandığı dosya biçimleri .rss ve .xml’dir.
– S –
SAYISAL: Ses, video, bilgisayar verisi ve diğer bilgiler için ikili sinyalleri (sıfır veya bir) kodlamak, işlemek veya taşımak için voltaj, frekans, yükseklik düzeyi, konum vs. içinde ayrık değişimleri kullanan bir aygıt veya yöntemdir.
SERVER: Bkz. SUNUCU
SEARCH ENGINE: Bkz. ARAMA MOTORU
SHAREWARE: Belli bir süre ücretsiz ya da kısıtlı fonksiyon kümesiyle süresiz olarak kullanmanıza olanak tanıyan yazılımlardır. Ücretini ödediğinizde süre ve/veya fonksiyon kümesindeki kısıtlamalar kalkar.
SIGNATURE: Bkz. İMZA
SIKIŞTIRMA / AÇMA: Normalde ortamın destekleyebileceğinden daha fazla bilginin iletimini (veya depolamasını) sağlayan bir sinyal kodlama yöntemidir.
SIK KULLANILANLAR: Web üzerinden sıkça bağlandığımız servislere ait web adreslerini saklamamızı, böylece tek seferde o uzun web adreslerinin satırını yazmadan ilgili servise erişmemizi olanaklı kılan bir özelliktir ve tüm Web tarayıcılarında bulunur.
SLIP (Serial Line Interface Protocol / Seri Hat Arabirim Protokolü): PPP gibi modem üzerinden İnternet’e bağlanmak için kullanılan bir protokol. Protokolün amacı modem aracılığıyla, bir ağ ortamına tıpkı ağda bir kullanıcıymış gibi bağlanmaktır. Genellikle UNIX server’lara bağlanmak için kullanılır. TCP/IP’ye göre modası geçmiş bir iletişim protokolüdür. Bu protokolün yerini fonksiyonları bakımından bir farkı olmayan fakat daha hızlı olan PPP protokolü almıştır.
SMDS (SWITCHED MULTIMEGABIT DATA SERVICE): Çok yüksek data transferleri için geliştirilen bir standarttır.
SMTP (SIMPLE MAIL TRANSFER PROTOCOL): E-posta gönderme protokolü (Simple Mail Transfer Protocol). Bir e-posta göndermek için sunucu ile istemci arasındaki iletişim şeklini belirleyen protokoldür. Sadece e-posta yollamak için kullanılan bu protokolde, basitçe, istemci bilgisayar SMTP sunucusuna bağlanarak gerekli kimlik bilgilerini gönderir, sunucunun onay vermesi halinde gerekli e-postayı sunucuya iletir ve bağlantıyı sonlandırır.
SOSYAL AĞLAR: Bireyleri İnternet üzerinde toplum yaşamı içinde kendilerini tanımlayarak, aynı kültürel seviyesinde rahatlıkla anlaşabilecekleri insanlara İnternet iletişim metotları ile iletişime geçmek için ve aynı zamanda normal sosyal yaşamda yapılan çeşitli jestleri simgeleyen sembolik hareketleri göstererek insanların yarattığı sanal ortamdaki sosyal iletişim kurmaya yarayan ağlara “sosyal ağlar” denilmektedir.
SPAM (SPAMMING): Mesaj listelerini, e-posta adreslerini ya da USENET’i kullanarak kullanıcı tercihinden bağımsız olarak yapılan her türlü mesaj gönderimidir.
SPIDER: Bkz. ÖRÜMCEK
SSL (SECURE SOCKET LAYER): Ağ üzerinden güvenli aktarımları sağlamak için kullanılan iletişim kuralıdır. İstemci ile sunucu arasındaki tüm veriler şifrelenerek iletilir. İstemcinin gönderdiği tüm bilgiler sadece sunucu tarafından açılabilirken, sunucunun gönderdiği bilgiler tüm istemciler tarafından açılabilir.
SSS: Sıkça Sorulan Sorular manasına gelir. Genelde bir web sitesi için, insanların en çok öğrenmek isteyebilecekleri konular göznüne alınarak hazırlanır.
SUNUCU: Bilgisayar ağlarında, diğer ağ bileşenlerinin (kullanıcıların) erişebileceği, kullanımına ve/veya paylaşımına açık kaynakları barındıran bilgisayardır.
SÜRÜKLE VE BIRAK: Bir ekran nesnesini (ikon) seçip işaretleyerek, bir başka ekran nesnesinin içinde koymak anlamında kullanılan bir deyimdir.
– Ş –
ŞİFRELEME: Gizlenmek istenen bir metnin ya da bilginin bir algoritma yardımıyla bir başkası tarafından okunmasını ve/veya değiştirilmesini engellemek için veri üzerinde yapılan geri dönüşümlü işlemdir. Şifrelenen bir metin ancak şifreleme işleminde kullanılan anahtar ya da bu anahtara karşılık gelen ikincil anahtar bilindiğinde açılabilir. Şifreleme İnternet üzerinde yapılan veri transferlerinde çokça kullanılan bir güvenlik mekanizmasıdır.
– T –
T-1: 1.544.0 bps hızında leased-line bağlantısı. Eskiden, kurumsal bağlantılar için gayet yeterli bir hıza sahip olduğu düşünülen bu bağlantı, artık sıradan ADSL bağlantılarından bile yavaş kalmaktadır.
T-3: 44.736.0 bps hızındaki leased-line bağlantısı.
TABLET PC: Kullanıcıların doğal el yazılarıyla not almalarını sağlayan kablosuz kişisel bilgisayarlardır.
TCP/IP: Bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri arasında organizasyonu sağlayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanaklı kılan pek çok veri iletişim protokolüne verilen genel adıdır.
TELNET: Uzaktaki bir bilgisayara erişim için kullanılan bir TCP/IP protokolüdür. Telnet kullanılarak bir sistem yöneticisi sunucusunu yönetebilir.
TERMINAL EMULATOR: Farklı sistemler arasında kurulan, emulasyon iletişim esnasında kullanılan ve ekranlar arası uyumsuzluğu ortadan kaldırmak için bilgisayarın terminal taklidi yapmasını sağlayan programdır.
TRUVA ATI: Yasal ve güvenli bir program olarak gözüküp arka planda izin verilmeyen işler yapan bir program olabilir, ya da yasal bir programın bir cracker tarafından değiştirilerek dağıtılmış versiyonu da olabilir. Bilgisayar virüsleriyle çok karıştırılmalarına karşın bilgisayar virüslerinden oldukça farklıdırlar. Truva atı ismini Homer’un “Illiad” adlı efsanevi oyunundan sonra almıştır. Akhalar ile Truva kenti halkını karşı karşıya getiren savaş Yunanlılar adına başarısızlıkla sonuçlanmak üzereyken Odysseus, Yunanlıları tahtadan basit bir at yapmaya ve savaşçıları içine gizlemeye razı etti. Yunanlılar gemilerine biner gibi yaptılar. Görünüşte basit bir tahta at olarak görülen Truva atı, Truva kentine sınırlarından girdikten sonra, Yunanlılar attan çıkarak, şehrin kapılarını açtılar. Aynı şekilde, geliştirilen uygulamalardan oluşan çalıştırılabilir dosyalardan kaynak koduna doğrudan dönüşüm mümkün olmadığından uygulamada herhangi bir açık kapı olup olmadığını bilmemiz oldukça zordur. Bu yüzden yayımcısını bilmediğiniz yazılımları bilgisayarınıza kurmayın.
TRIAL VERSION: Bkz. DENEME SÜRÜMÜ
TROJAN HORSE: Bkz. TRUVA ATI
– U –
URI: Uniform Resource Identifier teriminin kısaltılmış halidir. İnternet’te bir kaynağın tam yerine işaret eden (belge veya resim gibi), standart bir formata uygun bir karakter dizgisidir. Bir URL’in altında bulunan bir kaynağın tam yoluna işaret eder. “http://www.milidiabilisim.com/bilisim-sozlugu.html”, URI’e bir örnektir.
URL: Uniform Resource Locator teriminin kısaltılmış halidir. Türkçeye doğrudan çevrildiğinde Birörnek Kaynak Konumlayıcı ya da Tekdüzen Kaynak Bulucu şeklinde çevrilebilir. İnternet’te bir kaynağın yerine işaret eden (belge veya resim gibi), standart bir formata uygun bir karakter dizgisidir. “http://www.milidiabilisim.com”, URL’e bir örnektir.
USENET (USER NETWORK / KULLANICI AĞI): İnternet haber grupları. İlk “grup elektronik posta” örneklerinden biri olup dünya çapındaki kullanıcının birbirleriyle yazışabildikleri 10.000 den fazla tartışma grubunun bulunduğu sistemdir.
UUENCODE (Unix to Unix Encoding / Unix’ten Unix’e Kod çözücü): Binary dosyaları ASCII yer çevirerek İnternet üzerinden e-posta ile transferini mümkün kılan çevrim metodu.
UYGULAMA: Belirli bir işlevi yerine getiren ve kullanıcı arayüzü sunan programdır. FTP, mail vb. kullanıcı arayüzü de sunan programlar iletişim ağı uygulamalarına örnek oluşturur.
UZAKTAN EĞİTİM: Öğrenci ile öğretmenin fiziksel olarak aynı ortamda olmaması durumunda kullanılan eğitim teknolojilerindendir. Eğitim teknolojisi tarafından incelenen bir fenomendir ve bu alanın eğitim bilimlerine yaptığı en büyük katkıdır. Uzaktan eğitim ile öğretmenler ve öğrenciler asenkron uzaktan eğitim (kendi seçtiği zamanlarda basılı veya elektronik ortamların el değiştirmesi) veya senkron uzaktan eğitim (eş zamanlı iletişimi sağlayan teknolojiler ile etkileşim) yöntemlerinden uygun ve mümkün olanını kullanarak eğitim çalışmalarını yürütebilirler.
– Ü –
ÜCRETSİZ YAZILIM: Dağıtımı ve kullanımı karşılığında bedel ödenmeyen yazılımlara verilen isimdir.
– V –
VDSL (VERY HIGH-BIT-RATE DIGITAL SUBSCRIBER LINE): ADSL e çok benzeyen bu DSL teknolojisi, Telefon ve ISDN servislerinin yanında geliş yönünde 55.2 Mbps, gidiş yönünde 19.2 kbps-2.3 Mbps arası hızlarda çoğul ortam trafiği geçirebilmektedir. VDSL, ADSL’de olduğu gibi frekans bölmeli çoğullama uygulamakta, transmisyon hızları aynı ise simetrik olarak da çalışabilmektedir. xDSL ailesinin bir üyesidir.
VERİ PAKETİ: Bir ağ bağlantısı üzerinden gönderilecek olan verinin taşınabilir en küçük boyuta indirgenmiş halidir.
VERİ TABANI: Sistematik erişim imkanı olan, yönetilebilir, güncellenebilir, taşınabilir, birbirleri arasında tanımlı ilişkiler bulunabilen bilgiler kümesidir. Bir başka tanımı da, bir bilgisayarda sistematik şekilde saklanmış, programlarca işlenebilecek veri yığınıdır.
VİDEO: Animasyon ve sesin aynı anda oynatılmasıyla oluşan çoklu ortam uygulamasıdır.
VİRÜS: Bulaştığı sisteme zarar verebilen (ancak zarar vermesi zorunlu değil); bir bilgisayardan diğerlerine yayılabilen ve yayıldığı bilgisayarlara da bulaşan bilgisayar programı/fonksiyonudur. Bulaşma genellikle virüsün kendisini sistemdeki diğer dosyalara eklemesiyle gerçekleşmektedir. Truva atlarından en önemli farkı, truva atlarının virüsler gibi diğer bilgisayarlara yayılamamasıdır.
VİRAL PAZARLAMA: Kullanıcıların bir pazarlama mesajını kendi istekleriyle başka kullanıcılara aktarmasına dayanan pazarlama yöntemidir. Günümüzde bu amaçla en sık ve yaygın olarak kullanılan mecra İnternet’tir.
VRML (VIRTUAL REALITY MODELING LANGUAGE): 3 Boyutlu görüntüleri taşıyabilecek şekilde Web sayfaları oluşturabilen bir modelleme dilidir.
– W –
WEB (WORLD WIDE WEB, WWW): Dünya geneline dağılmış sunucular üzerindeki çeşitli kaynakların İnternet üzerinden erişilebilinir kılınmasıyla oluşturulmuş ağın genel adıdır.
WEB 2.0: O’Reilly Media tarafından 2004’de kullanılmaya başlayan bir sözcüktür ve ikinci nesil İnternet hizmetlerini – toplumsal iletişim sitelerini, vikileri, iletişim araçlarını, folksonomileri- yani İnternet kullanıcılarının ortaklaşa ve paylaşarak yarattığı sistemi tanımlar. Kelimenin tam anlamı tartışmaya açıktır, Tim Berners-Lee gibi teknoloji uzmanları da kelimenin manasını sorgulamıştır.
WEB SAYFASI: Şu an bu metni okumakta olduğunuz sayfa bir web sayfasıdır. Web üzerinde bir web tarayıcısı ile izlediğiniz HTML ile biçimlendirilmiş sayfalardır.
WEB SİTESİ: Web üzerindeki bir sayfa ve hizmet bütünü. Bir web sitesi, HTTP başta olmak üzere HTTPS ve gerçek zamanlı veri akışı (streaming media) hizmeti veriyor olabilir. Genellikle bir alan adı (Domain name) üzerinden hizmet verir. Buna ek olarak, bir Web sitesi statik veya dinamik olabilir. Statik bir Web sitesi, genelde aynı kalır. Oysa ki dinamik bir Web sitesi her kullanıcı için ya da her ziyarette özel olarak oluşturulur.
WEB TARAYICI: Web sayfalarını konumlandırmak ve göstermek için kullanılan uygulamalardır. Microsoft Internet Explorer ve Firefox en çok kullanılan web tarayıcılarıdır. Güncel web tarayıcıları metin ve grafiğe ek olarak ses ve video gibi çoklu ortam içeriği de gösterebilmektedir.
WIFI: Bkz. KABLOSUZ BAĞLANTI
WIKI: Wiki, GNU Özgür Belgeleme Lisansı altında kullanıcıların yeni sayfa yaratmasına, sayfalarda düzenlemeler yapmasına ve bu sayfaları birbirine bağlamasına izin veren(olanak sağlayan) bir yazılımdır. Wikipedia bu wikilerden en bilinenidir.
WIMAX (WORLDWIDE INTEROPERABILITY FOR MICROWAVE ACCESS): IEEE 802.16 standartlarını kullanan aletler için bir sertifika işaretidir. IEEE 802.16, IEEE 802’nin 16 nolu kolu olup kablosuz hızlı İnternet erişimi için öngörülmüştür.
WMA (WINDOWS MEDIA AUDIO): Microsoft tarafından geliştirilen sıkıştırılmış ses dosya biçimidir. DVD oynatıcıdan, cep telefonuna birçok aygıt WMA biçimini destekler.
WOMM (Word of Mouth Marketing): Ağızdan ağıza pazarlamadır. Ürün veya servis hakkında olumlu tecrübelerini çevrelerine yani potansiyel müşterilere aktarmasına denir.
– X –
XDSL: Bkz. DSL.
– Y –
YÖNLENDİRİCİ: Bir ağ ile diğeri arasındaki iletişimi sağlayan bir cihazdır.
YÖNELTME: Veri paketinin gideceği bir sonraki sisteminin doğru olarak listesidir.
– Z –
ZIP: ZIP dosya formatı, sık kullanılan bir veri sıkıştırma ve arşivleme formatıdır. Dosya uzantısı “.zip” şeklindedir.
– 0-9 –
3G: 3. Nesil GSM Hizmetleri (3G ya da 3N) üçüncü nesil kablosuz telefon teknolojisilerine verilen genel addır. Aynı 1G ve 2G gibi, hücresel bir ağ sistemi kullanır. 3G aslında birden fazla alt teknolojinin belirli kriterler çerçevesinde adlandırılması ile oluşturulmuş bir ailedir. Çeşitli telefonların özelliklerinde belirtilen, W-CDMA, HSDPA, UMTS gibi teknolojiler aslında 3G ailesine ait teknolojilerdir.
