Raşitizm Nedir?
Raşitizm, çoğunlukla D vitamini eksikliğine bağlı olan, genellikle 6-18 aylık çocuklarda görülen kemik hastalığıdır. Kemik oluşumunun tam olmaması nedeniyle tedavisi geciktirilmiş, ihmal edilmiş hastalarda uzun kemiklerde şekil bozukluğu olur.
Günümüzde ender rastlanan bir hastalık olan, oysa 19. yüzyıl başlarında Kuzey Avrupa ülkelerinde doğan çocukların yaklaşık %90’ının 4 yaşına gelmeden ölmelerine yol açan raşitizm, omurga, kol ve bacak kemiklerinde biçim bozukluklarına yol açar. Başlıca nedeni güneş yetersizliğine bağlı D vitamini eksikliğidir. Çok ender rastlanan bir nedeni de, bazı böbrek borucukları hastalıklarıdır. D vitamini eksikliğinden kaynaklanan raşitizm, biçim bozuklukları bırakarak kendiliğinden iyileşme gösterir. D vitamini iyileşmeyi sağlasa da, doğuştan başlanarak 18. aya ya da 2 yaşına kadar D vitamini vermek yoluyla ortaya çıkmasını önlemek daha doğru bir yöntem olur.
Raşitizm Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?
En önemli nedeni güneş yetersizliğine bağlı D vitamini eksikliğidir. Ayrıca, daha ender olmakla birlikte, bağırsaklardan yeterince D vitamini emilememesi de raşitizme neden olabilmektedir. D vitamini dışında kalsiyum ve fosfat minerali eksikliği de kemik gelişimini olumsuz yönde etkiler. Çoğunlukla yeteri kadar güneş görmeyen, sıhhi olmayan, rutubetli, karanlık ve basık tavanlı evlerde yaşayan, yeteri kadar süt içmeyen (özellikle de anne sütü), yetersiz ve dengesiz beslenen çocuklarda görülür. Hastalık genellikle 2 yaşında belirgin bir şekilde ortaya çıkar.
Raşitizmin belirtileri yaşa göre değişir. En sık görüldüğü dönem olan ilk yaş içerisindeki belirtiler, kandaki kalsiyum ve fosfor düzeylerinin düşüklüğüne bağlıdır ve kemik belirtileri ortaya çıkmadan önce görülür.
Raşitizmin diğer belirtileri, kemiklerde kalsiyum birikiminin yetersizliğine bağlıdır. Raşitizmde kemik belirtileri önce kafa kemiklerinde, 4- 10 aylıkken göğüs kafesinde, altı aydan sonra kol ve bacaklarda görülür. Bunun nedeni, D vitamini eksikliğinin etkisinin hızlı büyüyen kemiklerde daha belirgin olmasıdır.
Raşitizm Belirtiler Genel Olarak Şunlardır:
1- Nedeni açıklanamayan huzursuzluk gibi belirtilerden havale geçirmeye kadar değişir.
2- Raşitizmli bebeklerde hipotoni belirgindir, kasları gevşek ve güçsüzdür, bu nedenle karınları şişkin ve yanlara yaygındır (kurbağa karnı).
3- Geç oturur, geç emekler ve geç yürürler.
4- Özellikle başında daha belirgin olmak üzere fazla terleme vardır.
5- Solunum yolu enfeksiyonlarına yatkınlık vardır.
6- Bazıları kabızlık çeker, bazıları da ishal olur.
7- Uyku düzensizlikleri, huzursuzluk ve kansızlık görülür.
Raşitizm Nasıl Teşhis Edilir? Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hastalığın teşhis aşamasında ailenin belirtilere uygun olarak doktor desteği alması çok önemlidir. Kemik filmi çekilmesi ve kan tahlili ile kalsiyum, fosfor ve alkalen fosfataz düzeylerinin ölçümü teşhis için yeterlidir. Bu noktada çocuğun hasta olup olmadığı ve kemiklerindeki zayıflık ortaya çıkacaktır.Tedavi noktasında,hastalığın ve hastanın durumuna göre ilaç tedavisi uygulanmaktadır, eğer hastalık ileri boyuttaysa yüksek doz D vitamini bir seferde ağızdan verilir, hastalık başlangıç sürecindeyse D vitamini günlük olarak 2-3 ay gibi bir süre boyunca devamlı olarak ağızdan verilir. Tedavi sürecine doktor karar verir iki yöntemde kesin sonuca ulaştırır fakat yan etkileri de mümkündür. Bir anda yüksek doz D vitamini alan bünye buna olumsuz tepki de verebilir. Çocuklarda görülen tedavi,yaşlı bünyeye de aynı şekilde uygulanmaktadır. Belli bir yaşa ulaştıktan sonra raşitizm ortaya çıkmaktadır. Yine ilaç tedavisi uygulanmaktadır ancak vücut dirençsiz olduğu için iyileşme süreci daha fazla zaman almaktadır.
Kaynak: Wikipedia, Bilgiustam.com ve MEGEP Yayınları
