Mustafa Kemal Atatürk 1. Dünya Savaşında üç farklı cephede savaşmıştır. Bu cepheler Kafkas, Çanakkale ve Suriye-Filistin cepheleridir. Mustafa Kemal Atatürk bu cephelerden Çanakkale cephesinde verdiği taktiklerle çok büyük zafer kazanarak çıkmıştır. Diğer iki cephede ise düşman birliklerinin ilerlemesini durdurmuştur. Mustafa Kemal’in Çanakkale cephesinde aldığı zaferler Milli Mücadelenin en büyük kıvılcımı olmuş itilaf devletlerinin bütün planlarını altüst etmiştir.
Atatürk’ün savaştığı cepheler, Kafkas Cephesi (1914), Çanakkale Cephesi (1915), Suriye (Sina) ve Filistin Cephesi (1917)’dir.
Bu cepheleri aşağıda detaylı bulabilirsiniz.
1- Kafkas Cephesi (1914)
Kafkas Cephesi, diğer adıyla Doğu Cephesi, 1914 yılında Rus ordusunun saldırması ile, Enver Paşa yönetiminde Rusya’ya karşı açılan bir cephedir.
Cephenin Açılma Nedenleri:
- İttihatçıların Orta Asya’daki Türkleri birleştirme ve Hindistan’a kadar toprakları genişletme isteği.
- Almanların Bakû petrollerini ele geçirmek için Osmanlı’yı kışkırtması.
- Rusların Doğu Anadolu’ya saldırmasıyla mücadele başlamıştır (1 Kasım 1914).
- Enver Paşa Sarıkamış’ta Ruslara karşı cephe açmıştır.
- 90.000 asker Allahuekber Dağları’nda soğuktan donarak şehit olmuştur (Sarıkamış Faciası).
- Ruslar, Doğu Anadolu’yu işgal etmiştir.
- M. Kemal Muş ve Bitlis’i Ruslardan geri almıştır (1914).
- Rusya’da Bolşevik İhtilali çıkmıştır (1917).
- Rusya Brest Litowsk Antlaşması ile I. Dünya Savaşı’ndan çekilmiş; Kars, Ardahan ve Batum’u Osmanlı Devleti’ne bırakmıştır (3 Mart 1918).
2- Çanakkale Cephesi (1915)
Çanakkele Cephesi, Birinci dünya savaşında Osmanlı devleti açısından en önemli ve büyük cephesidir. Birinci dünya savaşı başladığında, Osmanlı devleti ilk önce bu savaşa girmek istemişse de Almanya’nın kurnaz oyunu sayesinde savaşın içine çekilmiştir.
Cephenin Açılma Nedenleri:
- İtilaf Devletleri’nin Rusya’ya yardım göndermek istemesi.
- İtilaf Devletleri’nin Boğazlar’ı ele geçirerek, Osmanlı’nın İttifak Devletleri ile bağlantısını kesmek ve Osmanlı’yı saf dışı etmek istemesi.
- İtilaf Devletleri’nin Balkan devletlerini yanlarına çekmek istemesi.
- Osmanlı’nın Kafkas ve Kanal cephelerinden çekilmesinin sağlanmak istenmesi.
İngiliz ve Fransız donanmaları Çanakkale Boğazı’na saldırmış, savaş başlamıştır (19 Şubat 1915). Mayınlı boğazlardan İtilaf Devletleri geçememiştir. İtilaf Devletleri Gelibolu Yarımadası’na ve boğazın iki yakasına asker çıkarmıştır. Türk askeri Gelibolu, Conkbayırı, Anafartalar’da başarı elde etmiştir Mustafa Kemal bu cephede başarılar kazanmıştır. Düşman askerleri sekiz ay sonra savaştan çekilmek zorunda kalmıştır (9 Ocak 1916).
Çanakkale Savaşı’nın Sonuçları:
- I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı, yalnız bu cephede başarılı olmuştur.
- Çanakkale Savaşı, I. Dünya Savaşı’nın uzamasına neden olmuştur.
- Yaklaşık 500.000 insan ölmüştür.
- M. Kemal; önce albay, daha sonra da general olmuş, yurt içinde ve dışında tanınmıştır.
- Bulgaristan İttifak Devletleri yanında savaşa katılmıştır.
- Rusya’da Bolşevik İhtilali olmuş, SSCB kurulmuştur.
- Kafkas Cephesi kapanmıştır.
- Zafer, tutsak milletlere bağımsızlık mücadelesinde bir örnek oluşturmuştur.
3- Suriye ve Filistin Cephesi (1917)
Suriye Filistin cephesi, 1917 yılından itibaren faal olarak savunma yapılan bir cephedir. Bu cephe Bağdat’ı geri kazanabilmek amacıyla 7. Ordunun kurulması ile faaliyet kazanmıştır.
Cephenin Açılma Nedenleri:
- Osmanlı Devleti’nin İngilizler’in Süveyş’ten kuzeye doğru ilerleyişini durdurmak istemesi.
- İngilizler Halep’e kadar ilerlemiştir (1918).
- Yıldırım Orduları Komutanı M.Kemal Paşa, İngilizler’i Halep’in kuzeyinde durdurmuştur.
- Misak-ı Milli’nin Suriye sınırı çizilmiştir.
Atatürk’ün Katıldığı ve Savaştığı Savaşlar Nelerdir?
Atatürk’ün Katıldığı ve Savaştığı Savaşlar:
- Trablusgarp Savaşı – 29 Eylül 1911
- İkinci Balkan Savaşı – (1912 – 1913)
- Çanakkale Savaşı – 18 Mart 1915
- Doğu (Kafkas) Cephesi – (1916-1917)
- Suriye-Filistin Cephesi – (1917-1918)
- Kurtuluş Savaşı – (1919 – 1923)
- Sakarya Savaşı – 20 Ekim 1921
- Büyük Taarruz – 4 Mart 1922
