Herkese Merhaba. Bu yazımızda sizlere “çadır kamp için mat tavsiyesi” ile ilgili kısaca bilgi vermeye çalışacağım. Öncelikle şunu net bir şekilde belirteyim, bu reklam vs. değil. Bu yazıdan hiçbir ücret almadım. Bu yazıyı da kendi gözlemlerime ve deneyimlerime dayanarak yazıyorum. Genel olarak YouTube kanallarında birçok kişi kendisine “reklam” karşılığında ücretsiz, hediye mat gönderiyor. Tabi sevgili YouTuber’ımız sanki 20 yıldır matı kullanıyormuş gibi öve öve bitiremiyor. Bu tip videolara kesinlikle aldanmayın!
Öncelikle mat seçiminde birçok marka modelde ve değişik özellikte matlar bulunuyor. Genel olarak matlar otomatik şişen, şişirilen ve normal (köpük) matlar şeklinde üç kısma ayırabiliriz. Bunun dışında matlara alternatif olarak kampet düşünebilirsiniz.
Kampetler yerde yatamayanlar için biraz daha uygun, yalnız bunun için kullanılacak çadırın biraz büyük olması gerekiyor. Ayrıca kampetler matlara göre biraz pahalı olduğu için pek tercih edilmediğini söyleyelim. Hatta kampet alırsanız üzerine mat koyma ihtiyacı hissedebiliyorsunuz. Mat seçiminde ilk dikkat edeceğiniz konu alacağınız matın boyutu. Matın boyutu ile çadırınız uyumlu değilse yeni bir mat almanız gerekecektir. Ayrıca uzun boylu biri iseniz ona göre uzun bir mat tercih etmenizde fayda var. Aksi halde ayaklarınız dışarda kalacak ve bu sizi rahatsız edecektir. Piyasada satılan matların birçoğu neredeyse aynı boyutlara sahiptir ancak bazıları normalden bir miktar daha kısa ve/veya dar yapıda olabilir. Boyuta ek olarak, matın beden yapınıza uygun genişlikte olmasına da dikkat edin.
Matlarında yalıtım değeri çok önemlidir. Satın alacağınız matın R değerini kamp ve hava koşullarınıza göre değerlendirin. (Not: Kamp matlarında temel olarak yalıtım değeri R cinsinden belirtilir. En düşük yalıtım değeri 1, en yüksek yalıtım değeri 9,5 olarak belirlenmiştir.)
1- Şişme Kamp Matı (Hava Pompası ile Şişirilen Kamp Matı)
Eğer bu türdeki matları tercih edecekseniz mat yanında genellikle bir hava pompası satın almanız gerekiyor. Tabi bazı modellerde hava pompası mat ile birleşik olabiliyor, bunu hatırlatalım. Bide ek uyarı olarak şişme matı nerden alıyorsanız hava pompasını da oradan alın. Çünkü her pompa her şişme mata uyum sağlamıyor. Şişme kamp matları hali hazırda kullanımı kolay ve rahattır. En çok tercih edilen mat türü olduğunu söyleyebilirim. Şişme matların çoğu her ne kadar hava pompası ile şişirilse de bazıları nefesle, bazıları ek torba ile, bazıları el hareketleri ile ve bazıları küçük pilli hava pompalarıyla şişirilebiliyor. Otomobil, bisiklet, motosiklet ile yapılan kamp için idealdir. Hatta hafif olan modellerde ve kısa mesafeli yürüyüşlerde sırt çantası ile taşıyabilirsiniz. Bu tip mat modellerinin çoğu ılıman ve sıcak havalarda kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Yalıtım değeri genel olarak 3R’dir. Tabi matların dört mevsim olarak kullanılan modelleri de bulunmaktadır ve bu modellerde yalıtım değeri yüksektir. Matlar daha hafif, kompakt ve R değeri yükseldikçe fiyatları artar. Şişme mat kullanırken yaşayacağınız en büyük problem; matın delici, kesici veya sivri bir cisimden dolayı patlaması veya önceden delinmiş olması. Bu nedenle matları satın aldıktan sonra şişirin ve belirli bir süre evin bir köşesinde bırakın, hatta dilerseniz birkaç gün deneyin. Böylece hava kaçırıp kaçırmadığını gözlemleyin. Aslında birçok kaliteli markada matlar kalite kontrolden geçiyor. Örneğin; onlarca kez şişirilip basıncı ölçüldükten sonra kutulanıyor. Yine de önlem olarak denemekte fayda var. Tabi patlamalara karşı hemen hemen tüm matların tamir kiti bulunuyor. Bazıları ilk satın almada yanında gönderiyor. Bazıları içinse sonradan satın almanız gerekiyor. Eğer şişme mat alacaksanız muhakkak yanında tamir aparatını (kitini) bulundurun. Ne olur olmaz. Bir uyarıda daha bulunalım, özellikle şişme matlar, gün içinde hava koşullarına bağlı olarak hava kaybederek havaları inebilir bu nedenle gece yatmadan evvel tekrar şişirmeniz gerecekktir. Ayrıca çadır içerisinde matları kullanırken altına yalıtım malzemesi (kamp çadırı altlığı folyo – su geçirmez koruyucu) alabilirsiniz. Yine çadırın altına plastik hasır halı aldığınızda hem çadırın alt kısmını hem de şişme matın patlamasının önüne geçmiş olursunuz. Son olarak şişme mat ile şişme yataklar arasında fark vardır. Genel olarak birbirlerinin aynısıymış gibi algılanıyor. Ancak yapısal olarak farklılıklar içerdiğini belirtelim. Temel olarak şişme yatakların içinde izolasyon sağlayan kanallar yer almaz. Bu nedenle kamplarda şişme yatakların kullanılmasını tavsiye etmediğimi belirteyim.
2- Kendinden (Otomatik) Şişen Kamp Matı
Son zamanların en dikkat çeken pratik kamp matları çeşididir. Bu tip matlar yapısal olarak şişme matlara benzerlik gösterirler, hatta aynı yapıdalar diyebiliriz. Tek fark bu türde matların arasında daha fazla hava kanalı ve şişme matlara nazaran daha az hava olmasıdır. Katlanırken çoğunlukla şişme matların ulaştığı hacim kadar küçülmezler; katlanan sünger matlara yakın bir boyuta sahip olurlar. Kullanımları ise şişme matlara göre daha basittir. Yere konduğunda matı oluşturan hücreler hava ile dolmaya başlar ve genişler. Sırt çantalarında (trekking) taşımak için büyüktürler ancak araç ile gittiğiniz kamp yerlerinde rahatlıkla kullanılabilirler. Matın üzerinde yer alan vanayı açtığınızda, otomatik olarak şişme işlemi başlar ve kendi kendine ideal boyuta erişmesi için 5-10 dk beklemeniz yeterli olacaktır. Ancak sonradan nefesinizle biraz hava basmanız gerekebilir. Böylece ideal boyutlara ve görünüme erişmiş olacaktır. Dayanıklı kumaş ile üretildiğinden özellikle çocuklu seyahat edenler için uygun bir kamp matıdır. Köpük ve şişirilme matlara oranla daha yüksek fiyatlıdır bu nedenle çok sık kamp yapanlar için ekonomik yılda birkaç kez kamp yapanlar için pahalı bir seçenek olduğunu söyleyebilirim.
3- Sünger-Köpük Kamp Matı
Sünger (köpük) matlar, küçük kapalı hava hücreleri ile dolu yoğun bir köpük kullanılarak yapılan en temel mat türüdür. Ekstra sıcaklık sağlamak için genellikle matın bir tarafında metalik, ısı yansıtıcı bir katman bulunur. Bu tip matlar oldukça hafif, dayanıklı ve en uygun fiyatlıdır. Sünger matları patlama, delinme kaygısı olmadan her zemin yapısında rahatlıkla kullanabilirsiniz. Aynı zamanda bu tarz matlar yürüyüş (trekking) ve benzeri etkinliklerinizde son derece kullanışlıdır. Şişirilmeleri ve söndürülmeleri gerekmediğinden (ve patlamadıklarından), hızlıca oturup soluklanmak gerektiğinde ya da çıplak zemin üzerinde yemek yenirken kolayca kullanılabilirler. Köpük kamp matları, hafif, ucuz ve dayanıklı bir seçenektir. Şişme matlara oranla konfor seviyesi düşüktür. İzolasyon malzemesi olarak değerlendirmek doğru olacaktır.
Yapısal Özelliğine Göre Kamp Matı Seçimi
Kamp matının; ağırlığı, genişliği, uzunluğu (-kısaca boyutu), izolasyon yapısı, yalıtım değeri gibi özelliklerinden hangileri sizin için önem taşıdığını belirleyerek ona göre seçiminizi yapın.
1- Yalıtım Değeri: Hemen yukarıda en düşük yalıtım değeri 1 iken en yüksek yalıtım değer 9,5 ifadesini kullanmıştık. Ilıman bir iklime ve/veya sıcak havaya sahip bir bölge için seçeceğiniz matın 1 ile 4 referans aralığında olması sizin için yeterlidir. Hava sıcaklığı daha düşük olan bölgelerde yalıtım değeri daha yüksek olan matları seçmek oldukça önemlidir. Ayrıca bazı kişiler hava koşulları ne olursa olsun üşüme eğilimindedirler özellikle de kadınlar. Kadınlar için seçilecek matın en az 4 R olması idealdir.
2- Kamp Matının Ağırlığı: Sırt çantalı kampçılar için ultra hafif matlar önem kazanırken, araçla seyahat eden kampçılar için ise konforun daha çok ön planda tutulduğu daha ağır matlar tercih edilebilir.
3- Kamp Matının Uzunluğu: Kısa (120 cm), standart (183 cm) ve uzun (190 cm) olmak üzere üç farklı boyda mat seçeneği vardır. Matın uzunluğuna karar verirken kalça ve omuzlarınızın matın içinde kalacak uzunlukta olmasına dikkat edin. Soğuk sonbahar ve kış seyahatlerinde uzun mat seçilmesi bacak ve ayaklara yalıtım sağlaması açısından tercih edilmelidir. Kısa matlar ise uzunlara göre daha hafiftir bu nedenle sırt çantalı araçsız kamp seyahatlerinde tercih edilebilir.
4- Kamp Matının Genişliği: Kamp matlarından genel olarak üç farklı genişlik seçeneği bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla 51 cm, 64 cm ve 76 cm’dir. Vücut yapınız ve uyuma alışkanlığınıza göre matın genişliğini tercih etmelisiniz.
Seyahat Tipine Göre Kamp Matı Seçimi
Kamp matını hangi tür aktiviteye göre alacağınızı belirledikten sonra matınızı seçme işlemlerine geçebilirsiniz. Seyahatinizi trekking dediğimiz sırt çantası ile mi yoksa bir otomobil gibi bir araçla mı gerçekleştireceksiniz? Kamp tatilinizi hangi bölgede, hangi mevsimde, nasıl ve ne amaçla planlıyorsunuz gibi kamp seyahatinizin amaç ve detayları, seçilecek matın kullanım amacını da belirleyecektir.
Araç ile Çadır Kampı: Eğer kamp seyahatinizi otomobiliniz ile tercih edecekseniz o zaman; matın ebat, ağırlık gibi özellikleri çok önemli değildir. Alan ve ağırlık kısıtlaması ortadan kalktığından dolayı daha yüksek performanslı ve konforlu mat seçeneklerinden birine yönelebilirsiniz. Araba ile kamp tatilinde genel olarak şişirilen kamp matları ideal olmasına rağmen, kendiliğinden şişen matları da tercih edebilirsiniz.
Sırt Çantası ile Çadır Kampı: Sırt çantasıyla tatili iki farklı seçenek üzerinden değerlendirmekte yarar var. Bisiklet, doğa yürüyüşleri, kaya tırmanışı ve benzeri sırt çantası ile yapılan kamp seçeneklerinde hem kendinden şişen kamp matları hem de şişme kamp matları ideal uyku konforu sunar. Keşif, yeni yerleri tanımak ve kısa süreli doğa turları gibi sırt çantasıyla çıkılan kamp seçeneklerinde köpük kamp matı daha uygun olacaktır.
