Dünyanın En Çok Çay Üreten Ülkeleri

Tarih | 6 Mart 2022

Çay, çeşitli bitkilerin yapraklarının, çiçeklerinin, köklerinin, gövdelerinin, kabuklarının, tohumlarının kaynatılmasıyla veya haşlanmasıyla elde edilen bir içecek türüdür. Çay, çalının yapraklarının fermantasyonu, ısıtılması, kurutulması ve bazen diğer meyve veya bitkilerle karıştırılması sonucu hazırlanır. Çay kelimesinin dünya dillerinin pek çoğundaki kökeni, dünyaya yayıldığı Çin‘de yer alan dillere dayanır.

Bir kaynağa göre, çayın ilk yudumlanışı çok eskilere, M.Ö. 2737 yılına, Çin İmparatorluğu’na kadar dayanır. Efsaneye göre Çin’in ilk imparatorlarından Shen Yung, çay bitkisinin tesadüfen sıcak suya düşmesine şahit olur. İmparator, bu keşifle birlikte çayın büyüsüne kapılır ve yine efsaneye göre yedi yıl boyunca o bölgede kalarak sürekli çay içer.

Çayları birçok kritere göre sınıflara ayırmak mümkün olmakla beraber; üç temel çay çeşidi vardır. Bunlar, siyah çay, yeşil çay ve beyaz çaydır. Bunların dışında, yetiştiği bahçe, yaprak boyutu, işleme yöntemi, fermantasyon yöntemlerine göre de sınıflara ayırmak mümkündür. “Bitki çayı” terimi meyve ve bitkilerin işlenmesi ile elde edilen içecekleri kapsar. Kuşburnu gibi bitki çaylarında gerçekte çay yaprakları yoktur. Bazı bitkilerin aromaları çaylara eklenerek meyve ve bitki aromalı çaylar elde edilmektedir.

Çay; tein, kafein, teofilin ve antioksidanlar için doğal bir kaynaktır. İçinde bulunan mineraller nedeniyle kemik ve diş sağlığına faydalıdır. Ancak neredeyse hiç karbonhidrat, protein ve yağ içermez. Şeker ya da diğer katkılarla tatlandırılır.

Bilimsel araştırmalarda çayda bulunan theanine maddesi, çaydaki kafein ile dengeli bir şekildedir. Theanine maddesi, doğal bir yatıştırıcı olup kafein gibi maddelerinde oluşan etkileri dengeler, bu açıdan kahve sonrası yaşanan kalp çarpıntısı gibi sorunlar çay içenlerde çayla alakalı olarak görülmez. Çay içindeki theanine maddesi, çayı içenin sinirlerini rahatlatır ve tansiyonu dengeler.

Bu yazımızda “Çay nerede yetiştirilir? Dünyanın en çok çay üreten ülkesi hangisi? Dünyada çay üreten ülkelerin üretim sıralaması nedir? Dünyanın en çok çay üreten ülkeleri nelerdir? Türkiye’de yıllık çay üretim miktarı nedir?” sorularına cevap vermeye çalışacağız.

Hindistan, Sri Lanka, Çin, Türkiye, Kenya, Endonezya, Malavi ve Vietnam dünyada en önde gelen çay üretici ülkeleri oluşturur. Türkiye‘de çay, sadece Gürcistan sınırından başlayan ve Fatsa‘ya kadar uzanan alan içerisinde yetiştirilebilmektedir. Türkiye’de yaygın olarak çay, Doğu Karadeniz bölgesinden toplanır ve çay yapraklarından yapılan kırmızı renkteki içecek için kullanılır.

Çin, dünyadaki en büyük çay üreticisidir. Çin, çok çeşitli siyah ve yeşil çayların yanı sıra Oolong ve diğer pek çok özel çay üretiyor. Çin, yıllık 2 milyon tonun üzerinde çay üretiyor ve bu da onu dünyanın en büyük çay üreticisi yapıyor. Çay, ülkenin sosyal dokusunun önemli bir parçasıdır. Ekonomik kalkınmada ve günlük yaşamda her zaman rol oynamıştır. Çin tarihinde çay ile ilgili pek çok hikaye bulunmaktadır.

Hindistan ise dünyanın en büyük ikinci çay üreticisi ülkesidir. Çay üretiminin üçte ikisi Hindistan’ın kuzeyindeki dört çay yetiştirme bölgesinden geliyor. Assam dünyanın en büyük uyumlu çay yetiştirme alanıdır. Assam çayı koyu renginin yanı sıra dolgun, malt, sağlam ve güçlü aromasıyla da değerlidir.

Türkiye ise tarihsel olarak doğu ile batı arasındaki eski ticaret yolları üzerinde bulunması nedeniyle listemizin 5. sırasında yer alıyor. Türkiye’nin yıllık çay üretim miktarı yaklaşık 243 bin ton çay yetiştiriyor. Türkiye’de kişi başı çay tüketimi 3,5 kg ve en yakın rakibin yaklaşık iki kadı kadar çay tüketiyor. Ülkemizde çay üretiminin %60’ı Rize ilindedir. Rize ilini Trabzon, Artvin, Giresun ve Ordu illeri takip etmektedir.