Teknoloji Transferi Nedir?
Teknoloji Transferi, teknolojik yeniliklerin üçüncü kişilerin kullanımına sunularak ticarileştirildiği ve sözleşme ile yürütülen süreçtir. Teknoloji pazarında transfer edilen teknolojik yenilikler tasarım, prototip, ürün aşamalarında olabilmektedir. Özü itibarıyla bir lisanssözleşmesi olan teknoloji transferi sözleşmesi için literatürde pek çok tanım yapılmıştır. Literatürdeki birinci yaklaşım; lisans anlaşmasını, en genel anlamıyla, kanunlarca özel olarak veya genel hukuk normlarıyla korunan gayri maddi bir mal ile fiili tekel durumundan, belirli bir bedel karşılığında, başkalarının yararlandırılması hakkındaki sözleşme olarak tanımlarken, bir diğer yaklaşımda ise sınai haklara ilişkin lisans sözleşmelerini, ekonomik ve ticari değeri olan bir sınai hakkı münhasıran kullanma hakkına sahip olan kişinin (lisans veren) sahip olduğu bu hakkın kullanımını lisans bedeli karşılığında kısmen veya tamamen başkasına (lisans alana) devrettiği sözleşme olarak açıklamaktadır.
Teknoloji Transferi Sözleşmelerinin Türleri
Teknoloji transferi sözleşmesi üç tür hakkın; patent, know-how ve yazılım copyright, kullanımının devrini öngören bir lisans sözleşmesidir.
(1) Patent Lisansı Sözleşmeleri: Patent, sahibine belirli bir süre için hakkın üçüncü kişilerce kullanılmasına engel olma yetkisini de içeren mutlak bir hak vermektedir. Bu hak lisans yoluyla başkalarına kullandırılabilmektedir.
(2) Know-How Lisansı Sözleşmeleri: Know-how, işletmelerin ekonomik faaliyetlerinde (malların üretiminde, satımında, hizmetlerin sunulmasında, organizasyon ve idare gibi işletmeye ilişkin faaliyetlerde) kullanılan teknik, ticari, idari, mali veya başka bir alana ait bilgidir.Türk fikri mülkiyet mevzuatında know-how tanımına rastlanmamaktadır.
(3) Yazılım Copyrightı Lisans Sözleşmeleri: Yazılım, bilgisayar programlarının yanı sıra, akış planları, yapı programları, programı tanımlayan diğer geliştirme dokümantasyonları ve programı anlamak için kullanıcıya teslim edilen malzemeyi kapsamaktadır. İşletim sistemleri, portallar, özel amaçlı kullanımlara yönelik örneğin istatistik, muhasebe, tasarım yazılımları buna örnek olarak verilebilir.
Teknoloji Transfer Sürecindeki Temel Unsurlar ve Aktörler
Teknoloji transfer sürecinde teknoloji geliştiricileri, fon sermaye tedarikçileri ve aracılar (arayüzler) önemli rol oynar. Teknoloji geliştiricileri; genellikle akademisyenler, girişimciler, buluşçular, teknokent ve diğer firmalar, Ar-Ge Merkezleri, kuluçka merkezleridir. Fon ve sermaye tedarikçileri ise; Kamu kurumları, Risk sermayesi, Melek Yatırımcılar, Kuluçka Merkezleri yatırımcı işadamları ve bankalardır. Aracılar ise; TTO (Teknoloji Transfer Ofisleri) ve teknoloji transfer platformları ile birlikte danışmanlar, avukatlar, teknoloji brokerları, inovasyon profesyonellerinden oluşur.
