Herkese Merhaba. Bu yazımızda “Türkiye’de En Çok Kullanılan Sosyal Medya Ağları” hakkında bilgi vermeye çalışacağım.
Sosyal Medya, -kısaca tanımlanacak olursa- kullanıcılara enformasyon, düşünce, ilgi ve bilgi paylaşım imkânı tanıyarak karşılıklı etkileşim oluşturan çevrimiçi araçlar ve web siteleri için ortak kullanılan bir terimdir. Sosyal medya, bilginin, farklı bakışların/düşüncelerin ve deneyimlerin kamu oluşumlu web sitelerince paylaşımına olanak sağlayan ve internet dünyasını hızla hayatımıza yerleştiren bir uygulama alanıdır. Sosyal medya, isminde medya olmasına rağmen geleneksel medyadan farklı özelliklere sahiptir. Özgünlüğünü oluşturan en önemli farklılığı, herhangi bir kişinin sosyal medyanın içeriğini oluşturabilmesi, yorumda bulunabilmesi ve katkı sağlayabilmesidir.
Türkiye’de kullanılan sosyal medya ağlarına baktığımızda hakimiyetin Facebook ve Twitter’da olduğunu görüyoruz. Çevrimiçi istatistik , pazar araştırması ve iş zekası portalı olan Statista’nın verilerine baktığımızda Türkiye’de 2017 yılı itibariyle –sosyal medya kullanıcılarının- %24.47’si Facebook, %16.63’ü Twitter kullanıcısı olduğunu görüyoruz.
Taşınabilir aygıtlarda (tablet, telefon) G-mail hesabı kullanım zorunluğu nedeniyle %15.93’ü Google+ ve %10.1’inin Youtube kullandığını görüyoruz. Hemen ardından 5. ve 6. sırada %8.44 ile Instagram, %6.95 ile Foursquare geldiğini görüyoruz. Sıralamanın devamında Linkedin, Mycpace, Flickr ve Bebo geliyor.
Facebook 2004 yılında Harvard Üniversitesi 2006 devresi öğrencisi Mark Zuckerberg tarafından öncelikle Harvard öğrencileri için kurulmuştur. Daha sonra Boston civarındaki okulları da içine alan Facebook, iki ay içerisinde Ivy Ligi okullarının tamamını kapsadı. İlk sene içerisinde de; Amerika Birleşik Devletleri’ndeki tüm okullar Facebook’ta mevcuttu. Üyeler önceleri sadece söz konusu okulun e-posta adresiyle (.edu, .ac.uk, vb.) üye olabiliyordu. Daha sonrasında da ağ içine liseler ve bazı büyük şirketler de katıldı. 11 Eylül 2006 tarihinde ise Facebook tüm e-posta adreslerine, bazı yaş sınırlandırmalarıyla açıldı. Kullanıcılar diledikleri ağlara; liseleri, çalışma yerleri ya da yaşadığı yerler itibarıyla katılım gösterebilmektedirler. Bugün Facebook’un 2 milyardan fazla kullanıcısı ile dünyanın en fazla ziyaret edilen sitelerinden biridir. Kullanıcılara ücretsiz olan site gelirini reklamlardan ve sponsorlardan karşılamaktadır.
Twitter, kullanıcıların 280 karakter ile sınırlandırılmış “tweet” adı verilen gönderiler yazabildiği bir sosyal ağdır. Jack Dorsey, Noah Glass, Biz Stone, ve Evan Williams tarafından Mart 2006’da oluşturulup Temmuz 2006’da kullanıma açıldı. 2013’te en çok ziyaret edilen 10 internet sitesinden biri oldu ve “internetin SMS’i” olarak tanımlandı. 2017 Yılında 328 milyon aktif kullanıcıya ulaştı. Kullanıcılar tarafından atılan tweetler herkes tarafından görülebilir. Ancak kullanıcılar attıkları tweetleri sadece kendi takipçilerinin görebileceği şekilde sınırlandırabilir. Kullanıcılar diğer kullanıcıların tweetlerine üye olabilirler. Üye oldukları kişi veya kurumların takipçi sayısını ve bunların kimleri takip ettikleri görebilirler. Tüm kullanıcılar Twitter’ın websitesi aracılığıyla tweetlerini gönderebilir ve alabilirler. Kullanıcılar Twitter’ın websitesine uyumlu harici uygulamalar (akıllı telefonlar gibi) veya belirli ülkelerde erişilebilen kısa mesaj servisi tarafından giriş yapabilirler.
Günümüzde Twitter’da her dakika ortalama yaklaşık 98 bin tweet atılmaktadır. Yine yapılan bazı araştırmalara göre Twitter’da profilleri bulunan dev markaların; Google, Twitter, YouTube takipçilerinin %33’ü, Facebook takipçilerinin ise %44’ünün sahte veya spam profillerden oluştuğu tespit edilmiştir.
Google+ (veya Google Plus), kurucusu olan Google tarafından yönetilen sosyal ağ ve kimlik doğrulama hizmetidir. 28 Haziran 2011 tarihinde duyurulan servis ilk dönemde davetiye sistemi ile üye kabul etmiş, 2011 yılından itibaren ise siteye üyelikler gerçek adını kullanmak şartıyla 18 yaş üzeri herkes için açılmıştır. Google+, Google Profiller üzerine inşa edilmiştir. Google Buzz gibi diğer Google projeleriyle de entegre çalışan servis Çevreler, Konular ve Video Sohbet Odaları gibi sosyal ağ dünyasında yeni olan özellikler içermektedir. Mobil uygulamalar ile de erişilebilen Google+, Google’ın en büyük sosyal ağ girişimi olarak 2 milyar üyesi bulunan Facebook’un rakibi olarak görülmektedir. Bu servis, Google Buzz, Google Friend Connect ve Orkut’un ardından Google’ın dördüncü sosyal ağ girişimidir.
YouTube, bir video barındırma web sitesidir. Merkezi Amerika Birleşik Devletleri’deki San Bruno, Kaliforniya şehrindedir. 15 Şubat 2005’te 3 eski PayPal çalışanı tarafından kurulmuştur. Kasım 2006’da Google tarafından 1.65 milyar dolara satın alınmıştır. Günümüzde Google’ın yan kuruluşlarından biri olarak faaliyetine devam etmektedir. Site, kullanıcılarına video yükleme, izleme ve paylaşma imkanı sunmaktadır. Medya şirketleri ve kullanıcı üretimi videoların gösterimi için WebM, H.264 ve Adobe Flash Video teknolojilerini kullanır. Genel olarak; Video klipler, televizyon klipleri, müzik videoları, video bloglar, kısa özgün videolar ve eğitim videoları gibi içerikler yayınlanmaktadır. Youtube üzerindeki içerikler genelde bireyler tarafından yüklenir. Fakat CBS, BBC, Vevo, Hulu gibi şirketler ve diğer organizasyonlar da Youtube ortaklık programı ile içeriklerinin bir kısmını yayınlamaktadır. Site içi üyelik almayan kullanıcılar videoları izleyebilir. Onaylı üyeler ise kendi yayın kanallarına video yükleyebilir. Saldırganlık potansiyeli olan içerikler sadece 18 yaşından büyük olduğunu onaylayan üyeler tarafından izlenebilir.
Instagram, sosyal medyada ücretsiz fotoğraf ve video paylaşma uygulamasıdır. 2010 Yılında kurulduğunda, kullanıcılarına çektikleri bir fotoğraf üzerinde dijital filtre kullanma ve bu fotoğrafı Instagram’ın da dahil olduğu, sosyal medya servisleri ile paylaşma imkanı tanımıştır. Kevin Systrom ve Mike Krieger tarafından kurulan Instagram Nisan 2012 yılında sosyal medya devi Facebook tarafından 1 milyar dolara satın alındı. Facebook’a satılmadan önce 30 milyon kullanıcısı olan Instagram’ın 2017 yılı itibarıyla 700 milyon kullanıcısı var.
Foursquare 2009 yılında ABD’de kurulmuş konum tabanlı bir sosyal ağ web sitesidir. Kurucuları Dennis Crowley ve Naveen Selvadurai‘dir. Ağ, sosyal ağ, akıllı telefon olarak adlandırılan cihazlara Foursquare’in yazılımı yüklenerek kullanabilmektedir. iOS, Android, BlackBerry, Windows Phone, Symbian , Bada, MeeGo gibi birçok mobil platforma uygun yazılımı bulunmaktadır. Kullanıcılar bulundukları mekanlarda “check in” yaparak konumlarını sosyal çevrelerinde paylaşmış olurlar. Ayrıca check in yaptıkça puan ve rozetler de kazanılmaktadır. Foursquare uygulamasında kullanıcılar yer bildirimi yaptıkça rozet kazanırlar.
LinkedIn, iş dünyasındaki kişilerin diğer kişilerle iletişim kurmasını ve bilgi alışverişi yapmasını amaçlayan profesyonel sosyal paylaşım platformudur. Aralık 2002’de kurulan LinkedIn’in web sayfası 5 Mayıs 2003’te kullanıma açıldı. 2006 yılında 20 milyon kez görüntülenen LinkedIn, 2017’de ise 200 farklı ülkeden 106 milyonun üzerinde kayıtlı kullanıcıya ulaştı. LinkedIn sitesi, aralarında Türkçenin de bulunduğu 20 dilde hizmet vermektedir. 13.06.2016 tarihinde 26.2 milyar dolara Microsoft tarafından satın alındığı açıklanmıştır.
Myspace sanal ortamda kullanıcı denetiminde iletişim ve arkadaşlıklar kurulabilen, kişisel profillerin, blogların, grupların, resimlerin, müzik ve videoların barındırılabileceği bir sosyal iletişim Web Sayfası’dır. Önceki genel merkezi Beverly Hills’te iken 16 Mart 2007’de sahibi News Corporation’un bulunduğu New York’a taşınmıştır. Myspace özellikle henüz ünlü olmamış grup ve şarkıcıların yararına bu genç sanatçı adaylarına herhangi bir ücret vermeden şarkılarını siteye yükleyip büyük kitlelere sunma imkânı verir. Myspace yüklenen müzik eserlerinin telif hakkını yükleyen kişilerden alamaz, yani Myspace bir nevi bedava reklam sitesidir. Myspace’e fotoğraf ve kişisel bilgi eklenebilir. Bu eklenen bilgi “privacy” ayarları tarafından korunulmaktadır, dolayısıyla kullanıcılar profillerinin içeriklerini istediği kişilerle paylaşabilir. Ancak ABD’de çıkan “Patriot Act” yasası ABD hükümetine gizli olan profillere bile giriş hakkı sağlamıştır, eleştirilere maruz kalan bu yasa hâlâ yürürlüktedir.
Flickr, 2004 yılında Ludicorp tarafından yaratılan ve 20 Mart 2005 tarihinde Yahoo tarafından satın alınan bir resim barındırma ve video hosting web sitesi ve web hizmetleri paketidir. Şubat 2004’te Ludicorp tarafından geliştirilmiş ve Mart 2005’te Yahoo tarafından 35 milyon dolara satın alınmıştır. Kullanıcıların kişisel fotoğraflarını paylaşma ve katıştırma için popüler bir web sitesi olmanın yanı sıra, etkin bir çevrimiçi topluluğa hizmet veren bu hizmet, fotoğraf araştırmacıları ve blogcular tarafından bloglara ve sosyal medyaya gömdükleri resimleri barındırması için yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Ücretsiz kullanıcıların toplam 1 TB boyutunda fotoğraf gönderme sınırı vardır. Başlangıçta aylık 20 MB olan bu sınır, Kasım 2006’da 100 MB’a yükseltilmiştir. Buradaki fotoğraflar, fotoğrafın sahibinin seçimine göre, tüm hakları fotoğrafın sahibinde kalacak şekilde ya da Creative Commons lisansıyla yayımlanabilir. Bir hesabı kaydettirmek, kullanıcıların fotoğrafın ve videoların bulunduğu bir profil sayfası oluşturmalarına ve ayrıca başka bir Flickr kullanıcısını bir kişi olarak ekleme imkânı tanır. Mobil kullanıcılar için Flickr, iOS, Android, ve PlayStation Vita, işletim sistemleri ve optimize edilmiş bir mobil web sitesi için resmi mobil uygulamalara sahiptir. Flickr, Nisan 2008’de video paylaşımına da izin vermeye başlamıştır.
Web servisi ve paylaşımında bu kadar popüler olması ve yaygın kullanılmasının nedenlerinden biri, blogger’ların fotoğraf deposu olarak kullanmasından kaynaklanır. Yenilikçi, çevrimiçi topluluk araçları fotoğrafları etiketlemeye ve kategorize etmeye yardımcı olur, bu da popüleritesindeki ciddi artışın nedenlerinden biridir.
2000’li yılların başlarında hayatımıza bir sosyal medya ağı olarak giren Bebo, Facebook ve Twitter gibi sosyal ağların pazara girmesi ile birlikte popülaritesini kaybetti. Popülaritesini kaybetmesi sonucu 2008 yılında AOL’e 850 milyon dolara satılan sosyal ağın bir kısmı, başlangıçtaki sahibi Michael Birch tarafından bir süre sonra geri alındı ve Bebo bir mesajlaşma uygulaması olarak yeniden hizmete sunuldu.
Kaynak:
- https://www.statista.com/statistics/570098/distribution-of-social-media-used-turkey/
- http://dergipark.gov.tr/download/article-file/177751
- http://www.wiki-zero.net/
- http://sibelhos.com/bebo-mesajlasma-uygulamasi-olarak-yeniden-kullanimda
