Uçamayan kuşlar, uçma kabiliyetlerini yitirmiş kuşlara verilen isimdir. Karinasız kuşların (devekuşu, emu, tepeli devekuşu, nandugiller ve kivi) ve penguenlerin de dahil olduğu 60’tan fazla hala yaşayan uçamayan kuş türü bulunmaktadır. Uçamayan en küçük kuş (uzunluğu 12.5 cm, ağırlık 34.7 gram) Inaccessible Adasında yaşayan Su Tavuğu‘dur. Hem uçamayan kuşlar, hem de diğer tüm kuşlar arasında en büyük, en ağır ve en uzun olan kuş ise 2,7 m boyu ve 156 kilogram ağırlığı ile devekuşudur. Devekuşları dekoratif tüyleri, etleri ve dericilikte kullanılan derileri için yetiştirilir. Evcil tavuk ve evcil ördekler gibi pek çok evcil kuş, uzun süreli uçma kabiliyetini yitirmiş olsa da, ataları olan Kırmızı orman tavuğu ve yeşilbaş, uzun uçuş yeteneğine sahiptir.
Uçamama birçok farklı kuşta bağımsız olarak gelişmiştir. Şu an nesli tükenmiş ve yaşarken karada avlanmaya odaklanmış Phorusrhacidae gibi uçamayan kuş aileleri var olmuştur. Soyu tükenmiş terör kuşları (ve akrabaları Bathornithidae), eogruidler, geranoidler, gastornithiformlar ve dromornithidler birbirleri ile yakından akraba olmayan farklı ailelere mensup olmalarına rağmen, uzun bacaklı, uzun boyunlu ve büyük kafalı olmaları gibi benzer vücut şekilleri geliştirmiştir. Ayrıca, bu özelliklerin birçoğu günümüzde yaşayan ve akraba olmayan karinasız kuşlar ile de benzerdir.
1- Penguen:
- Bilimsel Adı: Spheniscidae
- Yaşam Alanı: Antarktika, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Güney Amerika
- Ağırlık: 0.9-36.5 kg
- Yaşam Ömrü: 6-20 yıl.
- Durum: Tehdit Altında Değil
Penguenler uçamayan ancak suda çok fazla vakit harcamalarına sebep olan mükemmel yüzücülerdir. Yaklaşık 18 penguen türünden yalnızca 3 tanesi özellikle Antartika’da yaşarken geri kalan türler Güney yarım kürenin pek çok yerine dağılmışlardır. Milyonlarca yıl içinde bu kuşların kanatlarını su yoluyla seyahat için daha uygun olan yüzgeçlere dönüştürdü. Aslında bu uçamayan kuşlar su hayvanları sayılırlar. Su içinde saatte 5-6 mil hıza ulaşabilmektedirler. Paytak paytak yürüyüşleri görünümlerine sevimlilik katmaktadır.
2- Cassowary Kuşu:
- Bilimsel Adı: Casuarius
- Yaşam Alanı: Avustralya, Yeni Gine
- Ağırlık: 45-60 kg
- Yaşam Ömrü: 40-50 yıl.
- Durum: Nesli Tükenmekte
Cassowary gezegenimizde bulunan ikinci en büyük kuş türüdür. Yetişkinlerinin yüksekliği yaklaşık 1.8 metre kadar büyüyebilir. Oldukça sivri ve 10 cm kadar uzayabilen üç parmaklı bir pençeye sahiptirler. Daha önce insanları öldürdükleri bilinen bu kuşları rahatsız etmek istemezsiniz. Nitekim, 2007 yılında Guinness Rekorlar Kitabı Dünya üzerindeki en tehlikeli kuşlara onların adını vermiştir. Ancak genellikle utangaç yaratıklardır ve tahrik edilmedikleri sürece tehlikeli değildir. Bu kuşlar saatte 30 mil hızda koşabilirler ve genellikle ormanlık alanlarda ya da otlaklarda yaşamaktadırlar.
3- Uçamayan Karabatak:
- Bilimsel Adı: Phalacrocorax harrisi
- Yaşam Alanı: Ekvador
- Ağırlık: 2.5-5 kg
- Yaşam Ömrü: 40-50 yıl.
- Durum: Savunmasız
Uçamayan karabataklar sadece Ekvador’ da, Galapagos Adaları’nda bulunur. Onların perdeli ayakları ve güçlü bacakları avlarını ararken sığ deniz sularında hızlı hareket etmelerini sağlar. Boyları genellikle 90-11 cm uzunluğundadır. Genellikle sığ sahil sularında, kayalık kıyılarda, koylarda, volkanik adaların kenarındaki kayalıklarda ve boğazlarda koloniler halinde yaşamaya eğilimlidirler.
4- Devekuşu:
- Bilimsel Adı: Struthio camelus
- Yaşam Alanı: Afrika
- Ağırlık: 63-145 kg
- Yaşam Ömrü: 40-45 yıl.
- Durum: Az Endişe Verici
Devekuşları gezegenimizde yaşayan en büyük kuş türüdür ve haklı olarak “kuşların kralı” olarak adlandırılmaktadır. 20. yüzyılın ortalarında Orta Doğu’ da türleri tükenmiştir ve şimdi sadece Afrika’da bulunurlar. İlginç bir şekilde bu kuşlar dinazorlar zamanında av olmamak için oldukça iyi uçabiliyorlardı. Ancak dinazorların yok olmasıyla artık uçabilme yeteneğine gerek kalmamıştır ve yerde yürüyüp besin bulabilmek onlar için daha faydalı hale gelmiştir. Bu nedenle milyonlarca yıl içinde bu kuşlar uçma yeteneklerini kaybettiler. Devekuşları 275 cm’ ye kadar uzayabilir ve saatte 40 mil hıza ulaşabilirler ki bu da yaşayan en hızlı insandan daha hızlıdır. Yani onlardan biriyle tartışmak istemezsiniz.
5- Kivi Kuşu:
- Bilimsel Adı: Apteryx
- Yaşam Alanı: Yeni Zelanda
- Ağırlık: 1.5-3.5 kg
- Yaşam Ömrü: 10-30 yıl
- Durum: Savunmasız
Yeni Zelanda’nın ulusal kuşu olan Kivi kuşu beş türü olan bir gece kuşudur. Bu kuşlar utangaçtır ve nispeten zayıf görme yetenekleri vardır bu nedenle uzak ve ıssız adalarda yaşama şansları daha iyidir. Uçamamalarının yanında bu kuşları diğerlerinden farklı yapan bir diğer özellik de burun deliklerinin diğer kuşlarda gagalarının tabanında iken kivi kuşlarında gagalarının ucunda bulunmasıdır. Türden türe değişmekle birlikte boyları genellikle 23-45 cm arasındadır.
6- Dodo Kuşları:
- Bilimsel Adı: Raphus cucullatus
- Yaşam Alanı: Mauritius
- Ağırlık: 11-23 kg
- Yaşam Ömrü: 20-30 yıl.
- Durum: Nesli Tükenmiş
Dodo kuşları listede göze çarpan bir türdür. Çünkü uçamayan, iyi bilinen bu kuş türünün ne yazık ki 17.yüzyılda nesli tükenmiştir. Büyük ihtimalle uçamıyor oluşları onların nesli tükenene dek avlanmalarına sebep olmuştur. Bir hindi boyutunda idiler ve “Mauritius” adasında yaşamaktaydılar. Arada daha açık renk tüyler ile birlikte grimsi-kahverengimsi tüyleri bulunmaktadır. Bu kuşlar hiç de küçük değillerdi ve genellikle 75-100 cm arasında uzunluğa sahiptiler. Dodo kuşlarının güvercinler ile akraba olduklarına inanılmaktadır. Bu kuşlar uçamadıkları için güçlü dayanıklı olmaları gerekirken öyle değillerdi.
