Bu yazımızda “Viroid Nedir? Özellikleri Nelerdir? Hangi Hastalıklara Neden Olurlar?” sorularına -kısaca- cevap vermeye çalışacağız.
Viroidler, normal ışık mikroskobu ile gözükmeyen ancak elektron mikroskobu ile fark edilebilen hastalık yapma yeteneğine sahip olan hücrelerde sentezlenerek çoğalabilen RNA molekülüdür. Farklı bir ifade ile kısaca tanımlayacak olursak bitki hücrelerinde hastalık yapan, 250-400 arasında ribonükleotitten (RNA) oluşan, virüslerden daha basit yapılı organizmadır.
Bir viroidin şeması. Sadece bir RNA molekülüdür.
Virüslerin viroildlerden farkı; virüslerde protein kapsülü bulunmasına karşılık viroidler çıplak RNA molekülü içerirler. Virodiler enfeksiyon yapıcı özellikteki RNA molekülleridir. Gerçek hücre yapısına sahip olmamasıyla bakteri, küf, maya, protoza ve alglerden ayrılırken; kapsid içermedikleri içinde virüslerden ayrılırlar.
Elektron mikroskobu ile 350.000 defa büyütülmüş dairesel ve çizgi şeklinde (açılmış) iki viroid gösterilmiştir.
Önemli pek çok bitki hastalığına neden oldukları için tarımsal öneme sahiptirler. (Bitki hastalıklarına 37 adet Viroid neden olur.) Turunçgillerde Exocortis viroidi Akdeniz Bölgesi’nde çok yaygın görülür. Patates iğ yumru hastalığı patateslerde görülür. Şeftali, avakado, elma ve hindistan cevizinde hastalık oluştururlar. Bilinen viroid hayvan hastalığı hiç yoktur.
- Patato spindle tubor viroidi PSTVd (Patateslerde İğ Yumru Viroid Hastalığı) = İlk tespit edilen viroid.
- Citrus exocortis Viroidi CEVd (Turunçgillerde exocortis Viroid Hastalığı) = Türkiye’de görülen viroid.
