Bu yazımızda uzun süre bilim insanlarının dikkatini çekmeyen, latince zehir anlamına gelen çok küçük mikroorganizmalar olan virüslerden bahsedeceğiz. Meydana getirdiği hastalıkların hep bakterilerden kaynaklandığı bilinmiştir. Nihayet 19 yy’ın sonlarına doğru elektron mikroskobunun icadı ile virüslerin varlığı keşfedilmiştir. İlk defa tütün yapraklarında oluşan mozaik hastalığı ile keşfedilmiştir. Nasıl mı? Önceleri tütünde bu hastalığın bakterilerden kaynaklandığı sanılıyordu fakat incelemeler sonucunda bakteriye rastlanmamıştı. Durum böyle olunca hasta olan bu tütün bitkisi ezilerek porselen filtreden geçirilmiş ve bakterilerin ayrıştırılması sağlanmıştır. Filtreden geçirilen sıvı sağlıklı yapraklara sürülerek bu yapraklarda da hastalık görülmüştür. Hasta tütün yapraklarından elde edilen özütün elektron mikroskobuyla incelenmesi sonucunda hastalığın bakteriler tarafından değil de yeni bir mikroorganizma olan virüslerden kaynaklandığı görülmüştür.
Canlılar ile cansızlar arasında geçit oluşturan virüsler, hücresel özelliğe sahip olmadığından dolayı sınıflandırmada herhangi bir basamakta bulunmazlar. Bir virüsün yapısı sadece dışta bir protein kılıf ve içerisinde nükleik asitten meydana gelir Üremeleri için konak hücreye ihtiyaçları vardır. Ribozomları, mitokondri, kloroplast, endoplazmik retikulum gibi zarla çevrili organelleri yoktur. Kalıtım molekülleri ya DNA ya da RNA’dır.
Virüs hücreyi nasıl ele geçir? Bir virüs hücreye tutunduğunda ilk başta hücre zarını eritir, sonra buradan içeriye kendi nükleik asidini bırakır. Bu nükleik asit yönetimi ele geçirerek hücreyi kendi hesabına çalıştırır ve ilk önce kendi nükleik asitlerinin kopyalarını sentezlettirir, daha sonra da protein kılıflarını sentezlettirir. Bunlar da birleşerek yüzlerce virüs oluşumunu sağlarlar. Sonunda hücre içindeki bu virüsler hücre dışına çıkarak yeni hücrelere saldırırlar.
Virüslerin Çeşitleri
Virüsler hastalık yaptıkları ve üzerinde yaşadıkları canlı gruplarına göre;
1- Bitkisel Virüsler: Bitkilerde hastalık yapan bu virüslerin kalıtım maddesi RNA’dır. Tütün mozaik virüsü, salatalık virüsü örnek verilebilir.
2- Hayvansal Virüsler: Hayvanlarda ve insanlarda hastalığa neden olan bu virüslerin kalıtım maddesi bazılarında DNA bazılarında ise RNA’dır. Kızamık, suçiçeği, uçuk, siğil, AIDS hayvansal virüslerin neden olduğu hastalıklara örnek verilebilir.
3- Bakteri Virüsleri (Bakteriyofaj): Bakterileri parçalayan virüslerdir. Kalıtım maddesi sadece DNA’dır.
Viral Enfeksiyonlar? Virüslerin neden olduğu hastalıkların genel adıdır. Peki bu enfeksiyonlar nelerdir; grip, soğuk algınlığı, kızamık, kızamıkçık, suçiçeği, siğil, uçuk, hepatit, üst ve alt solunum yolu enfeksiyonları, çocuk felci, HIV, HPV, kuduz, bazı kanser türleri sayılabilir.
Viral enfeksiyon; ateş, halsizlik, baş ağrısı, karın ağrısı, boğaz ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterir.
Viral enfeksiyonlara karşı koymada antiviral ilaçlar analjezikler kullanılmalıdır. Bu ilaçlar en çok ağız yoluyla, bazıları ise damar içine enjeksiyon ile uygulanır. Tedavide dinlenme oldukça önemlidir. Ayrıca sıvı tüketimi, meyve –sebze yeme ve en önemlisi de hijyene dikkat etmek gerekir.
Sonuç olarak şöyle diyebiliriz bitip tükenmek bilmeyen bir düşman gibi görünen bu mikroorganizmalara karşı tümüyle savunmasız değiliz. Virüslere karşı savaşırken yeni geliştirilen ilaçlar, aşılar ve çok güçlü bir bağışıklık sistemimiz ile onları yeneceğimiz kesin.
